• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وقت‌ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وَقْت (به فتح واو و سکون قاف) از واژگان قرآن کریم به معنای مقداری از زمان که برای کاری معین شده است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند: مَوْقوت (به فتح میم) به معنای وقت‌دار و میقات‌ (به کسر میم و فتح قاف) به معنای وعده وقت دار و نیز مکان معین شده برای عملی.



وَقْت به معنای مقداری از زمان که برای کاری معین شده است. فیومی در مصباح گوید: «الْوَقْتُ‌: مقدار من الزّمان مفروض لامر ما.»


(قالَ فَاِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ) «گفت تو از مهلت شدگانی.» (اِلی‌ یَوْمِ‌ الْوَقْتِ‌ الْمَعْلُومِ) «تا روز وقت معلوم که قیامت باشد.»
(وَ اِذَا الرُّسُلُ‌ اُقِّتَتْ‌) «آنگاه که فرستاده‌ها و رها شده‌ها موقوت و معیّن الوقت گردند برای متوقّف شدن.»(لِاَیِّ یَوْمٍ اُجِّلَتْ) «برای چه روزی آنها با مدّت رها شده‌اند؟»(لِیَوْمِ الْفَصْلِ‌) «برای روز فصل و جدائی.»
«اُقِّتَتْ» در اصل با واو است به جای الف و آن به معنای تعیین وقت و بیان وقت است. در «رسل» آیه فوق بررسی شده و گفته‌ایم ظاهرا مراد از «رسل» رها شده‌ها و فرستاده‌های عالم است نه پیامبران و آمدن قیامت وقت ایستادن و متوقف شدن آنهاست.

۲.۱ - موقوت

(اِنَّ الصَّلاةَ کانَتْ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ کِتاباً مَوْقُوتاً) «نماز برای مؤمنان واجبی است محدود الوقت که باید در اوقاتش خوانده شود.» کتاب کنایه از وجوب و موقوت به معنای وقت دار است.

۲.۲ - میقات

میقات‌ (به کسر میم و فتح قاف) به معنای وعده وقت دار و نیز مکانی که معین شده برای عملی مثل مواقیت حج که مکانهائی است برای احرام بستن چنانکه طبرسی فرموده است. عبارت راغب در بیان معنی اخیر گنگ است.
(وَ واعَدْنا مُوسی‌ ثَلاثینَ لَیْلَةً وَ اَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ اَرْبَعینَ لَیْلَةً) «به موسی سی شب را وعده کردیم و آن‌ را با ده شب از اتمام نمودیم پس وعده وقت دار خدا چهل شب گردید.» میقات در آیه به معنای وعده معین است چنانکه در صدر آیه فرموده‌ (وَ واعَدْنا مُوسی‌ ثَلاثِینَ لَیْلَةً.)
ایضا در آیه‌ (وَ اخْتارَ مُوسی‌ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا لِمِیقاتِنا) (موسی از قوم خود، هفتاد تن از مردان را برای میعادگاه ما برگزید.) و نیز در آیه‌ (فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِیقاتِ‌ یَوْمٍ مَعْلُومٍ‌) (سرانجام ساحران برای وعده‌گاه روز معیّنی جمع‌آوری شدند.)
در آیه‌ (اِنَّ یَوْمَ الْفَصْلِ کانَ‌ مِیقاتاً) «روز فصل وقت رسیدن به حساب است. یا وقت از هم پاشیدگی این عالم است.» ظاهرا به معنای وقت است.
(یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْاَهِلَّةِ قُلْ هِیَ‌ مَواقِیتُ‌ لِلنَّاسِ وَ الْحَجِ‌) «از تو از هلال‌ها پرسند بگو آنها (برای روشن شدن) وقتها است برای مردم و حج


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۲۳۲.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۷۹.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۲۸.    
۴. فیومی، احمد، المصباح المنیر، ج۱، ص۳۴۴.    
۵. حجر/سوره۱۵، آیه۳۷.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۵۹.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۲۳۴.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۱۱۶.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۸۸.    
۱۰. حجر/سوره۱۵، آیه۳۸.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۵۹.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۲۳۴.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۱۱۶.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۸۸.    
۱۵. مرسلات/سوره۷۷، آیه۱۱.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۴۹.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۲۴۰.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۲۹.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۰۰.    
۲۰. مرسلات/سوره۷۷، آیه۱۲.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۴۹.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۲۴۰.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۲۹.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۰۰.    
۲۵. مرسلات/سوره۷۷، آیه۱۳.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۴۹.    
۲۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۲۴۰.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۳۰.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۰۰.    
۳۰. نساء/سوره۴، آیه۱۰۳.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۶۳.    
۳۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۹۹.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۷۸.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۴.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۲، ص۲۶.    
۳۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۸۷۹.    
۳۷. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۲.    
۳۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۲۳۵.    
۳۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۳۰۲.    
۴۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۳۴۹.    
۴۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۴۲.    
۴۲. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۵.    
۴۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۹.    
۴۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۲۶۹.    
۴۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۳۵۰.    
۴۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۳۶۸.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۷۰.    
۴۸. شعراء/سوره۲۶، آیه۳۸.    
۴۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۶۸.    
۵۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۷۴.    
۵۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۳۸۳.    
۵۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۲۸.    
۵۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۱۹.    
۵۴. نبا/سوره۷۸، آیه۱۷.    
۵۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۶۵.    
۵۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۲۶۸.    
۵۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۴۲.    
۵۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۳۷.    
۵۹. بقره/سوره۲، آیه۱۸۹.    
۶۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۵۵.    
۶۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۸۰.    
۶۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۲۶.    
۶۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۲۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «وقت»، ج۷، ص۲۳۲.    






جعبه ابزار