• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اصل انقسام مزدوجات

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اصل انقسام مزدوجات یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای قابلیت تقسیم هر زوجی به دو متساوی است.



یکی از مبادی اولیه علوم برهانی و یقینی «اولیات» است و آن، قضایایی است که تصور موضوع و محمول آنها به تنهایی باعث جزم به حکم است. در این‌گونه قضایا حکم بدون واسطه می‌آید و حاکم، عقل صِرف و خالص است؛ مثل: قضیه «اجتماع نقیضین محال است» که تصور نقیضین به تنهایی برای جزم به حکم کفایت می‌کند.


اولیات بسیار‌ند، از جمله آنهاست:
۱. اصل عدم تناقض: نقیضان در وجود و عدم جمع نمی‌شوند.
۲. اصل هوهوی: ثبوت هر شیء و اجزای آن برای خودش ضروری و سلب آنها محال است.
۳. اصل سبب کافی: هر حادثی محدثی می‌خواهد و ترجح یا ترجیح بدون مرجح ممکن نیست.
۴. اصل کل و جزء: هر کلی از جزء خود بزرگ‌تر است.
۵. اصل مساوات: هر یک از دو متساوی با مساوی آن نیز مساوی است.
۶. اصل انقسام مزدوجات: هر زوجی به دو متساوی قابل تقسیم است.
اصل عدم تناقض، بالذات؛ ضروری و مسلم است و واسطه ندارد، ولی سایر اصول، واسطه دارند و واسطه در همه اصول دیگر، امتناع اجتماع نقیضن است و بازگشت همه اصول به همان یک اصل است؛ برای مثال هر کلی بالضروره از جزء خودش بزرگ‌تر است، زیرا ممکن نیست شامل بر جزء باشد و نباشد.سایر قضایای ضروریه نیز به همین قرارند.


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
(۱) صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی.    
(۲) مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    
(۳) مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی.    


۱. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۱۲۳.    
۲. صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی، ص۱۸۰.    
۳. مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی (منطق-فلسفه)، ج۱، ص۷۹.    
۴. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۱۲۳.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اصل انقسام مزدوجات»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۸.    



جعبه ابزار