• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استوانه سریر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جایگاه اعتکاف پیامبر (صلی الله علیه و اله) در مسجدالنبی استوانه سریر گویند.



استوانه سریر در سوی شرقی ستون توبه قرار دارد
[۱] وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۸۳-۱۸۴.
[۲] المعالم الاثیره، ص۴۰.
و نخستین ستون از سوی قبله و پیوسته به دیواره غربی حجره پیامبر (صلی الله علیه و اله) است.
[۳] تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۳.



نامیده شدن این ستون به سریر (تخت) از آن رو است که پیامبر (صلی الله علیه و اله) در روزهای اعتکاف، تختخواب یا بستر خود را که از برگ و چوب نخل یا حصیر
[۴] اخبار المدینه، ص۱۰۳.
[۵] التعریف بما آنست الهجره، ص۹۱.
[۶] الدرة الثمینه، ص۲۹۸.
بود، کنار آن جای می‌داد و به اعتکاف می‌پرداخت و هنگام استراحت بر آن می‌آرمید.
[۷] المسجد النبوی عبر التاریخ، ص۵۳-۵۴.
[۸] موسوعة مکة المکرمه، ج۲، ص۴۳۰.



تاریخ نگاران محلی مدینه، همچون ابن زباله و ابن نجار و مطری، به معرفی این ستون نپرداخته و تنها اشاره کرده‌اند که در روزهای اعتکاف ماه رمضان، تخت رسول خدا میان ستون توبه و قندیلی که نزدیک قبر شریف قرار دارد
[۹] اخبار المدینه، ص۱۰۳.
یا نزد ستون توبه
[۱۰] الدرة الثمینه، ص۲۹۸.
یا پشت این ستون از سوی شرق جای می‌گرفت.
[۱۱] التعریف بما آنست الهجره، ص۹۱.
از این رو، برخی ستون سریر را همان ستون توبه دانسته‌اند.
اما درست آن است که تخت رسول خدا گاه کنار ستون توبه و گاه کنار ستون سریر بوده است.
[۱۲] تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص۷۴.
[۱۳] موسوعة مکة المکرمه، ج۲، ص۴۳۰.



ایوب صبری پاشا و احمد بن عبدالحمید بر این باورند که تا پیش از توسعه مسجدالنبی که پس از غزوه خیبر انجام شد، اعتکاف پیامبر کنار ستون توبه صورت می‌پذیرفت و سپس به کنار ستون سریر منتقل شد.
[۱۴] مرآة الحرمین، ج۳، ص۲۳۵- ۲۳۶.
[۱۵] عمدة الاخبار، ص۹۹-۱۰۰.
پس از قرار گرفتن نیمی از این ستون درون شباک (پنجره‌ها) که به فرمان ملک ظاهر بیبرس (حک: ۸۲۵ـ۸۴۲ق.) از ممالیک مصر ساخته شد، مردم از تبرک جستن به آن محروم شدند.
[۱۶] وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۸۴.
بر روی این ستون عبارت «هذه اسطوانة السریر» نوشته شده
[۱۷] مرآة الحرمین، ج۳، ص۲۳۵-۲۳۶.
و بر پایه پاره‌ای روایات، تبرک به آن مستحب است.


اخبار المدینه: ابن زباله (م. ۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزیز، السعودی، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۴ق؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش؛ التعریف بما آنست الهجرة من معالم دار الهجره: محمد المطری (م. ۷۴۱ق.)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدینه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی: ناجی محمد حسن، ترجمه: آیتی، مشعر، ۱۳۸۷ش؛ الدرة الثمینة فی اخبار المدینه: محمد بن محمود النجار (م. ۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدین، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۷ق؛ عمدة الاخبار فی مدینة المختار: احمد بن عبدالحمید، به کوشش محمد الطیب، المدینه، المکتبة العلمیه؛ الغدیر: الامینی (م. ۱۳۹۲ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۳۸۷ق؛ المسجد النبوی عبر التاریخ: محمد السید الوکیل، دار المجتمع، جده، ۱۴۰۹ق؛ المعالم الاثیره: محمد محمد حسن شراب، ترجمه: حمید رضا شیخی، مشعر، ۱۳۸۳ش؛ موسوعة مرآة الحرمین الشریفین: ایوب صبری پاشا (م. ۱۲۹۰ق.)، ترجمه: محمد عرب، قاهره، دار الآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق؛ موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق؛ وفاء الوفاء: السمهودی (م. ۹۱۱ق.)، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۴ق.


۱. وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۸۳-۱۸۴.
۲. المعالم الاثیره، ص۴۰.
۳. تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۳.
۴. اخبار المدینه، ص۱۰۳.
۵. التعریف بما آنست الهجره، ص۹۱.
۶. الدرة الثمینه، ص۲۹۸.
۷. المسجد النبوی عبر التاریخ، ص۵۳-۵۴.
۸. موسوعة مکة المکرمه، ج۲، ص۴۳۰.
۹. اخبار المدینه، ص۱۰۳.
۱۰. الدرة الثمینه، ص۲۹۸.
۱۱. التعریف بما آنست الهجره، ص۹۱.
۱۲. تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص۷۴.
۱۳. موسوعة مکة المکرمه، ج۲، ص۴۳۰.
۱۴. مرآة الحرمین، ج۳، ص۲۳۵- ۲۳۶.
۱۵. عمدة الاخبار، ص۹۹-۱۰۰.
۱۶. وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۸۴.
۱۷. مرآة الحرمین، ج۳، ص۲۳۵-۲۳۶.
۱۸. الغدیر، ج۵، ص۱۲۴.    



حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله «استوانه سریر».    



جعبه ابزار