استغفار حوا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حوا (علیهاالسّلام) از
ظلم بر خویش، پس از تناول از درخت ممنوع
استغفار کرد.
آدم و
حوا بعد از پی‌بردن به خطای خویش به درگاه
خداوند استغفار کردند.
«ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة فکلا من حیث شئتما ولا تقربا هـذه الشجرة فتکونا من الظــلمین• فدلـهما بغرور فلما ذاقا الشجرة... • قالا ربنا ظـلمنا انفسنا وان لم
تغفر لنا وترحمنا لنکونن من الخـسرین؛
و‌ای آدم! تو و همسرت در بهشت ساکن شوید! و از هر جا که خواستید، بخورید اما به این
درخت نزدیک نشوید، که از
ستمکاران خواهید بود• و به این ترتیب، آنها را با
فریب (از مقامشان) فرودآورد. و هنگامی که از آن درخت چشیدند، اندامشان (عورتشان) بر آنها آشکار شد؛ و شروع کردند به قرار دادن برگهای (درختان) بهشتی بر خود، تا آن را بپوشانند. و پروردگارشان آنها را
ندا داد که: «آیا شما را از آن درخت
نهی نکردم؟! و نگفتم که
شیطان برای شما
دشمن آشکاری است؟• گفتند: پروردگارا! ما به خویشتن ستم کردیم! و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی، از زیانکاران خواهیم بود».
برای
توبه و بازگشت به سوی
خدا و
اصلاح مفاسد نخستین گام این است که
انسان از
مرکب غرور و
لجاجت پائین آید و به خطای خویش
اعتراف کند، اعترافی سازنده و در مسیر
تکامل. جالب اینکه به قدری در توبه و تقاضای
عفو،
ادب نشان می‌دهند که حتی نمی‌گویند خدایا ما را ببخش (
اغفر لنا) بلکه می‌گویند اگر ما را نبخشی از زیانکاران خواهیم بود!.
شک نیست که هر
گناه و نافرمانی
پروردگار،
ظلم و
ستم بر خویشتن است، زیرا همه برنامه‌ها و دستورات او همه در مسیر
خیر و
سعادت و پیشرفت انسان است، بنا بر این هر گونه مخالفت با آن مخالفت با تکامل خویشتن و سبب عقب‌ماندگی و سقوط خواهد بود، و آدم و
حوا نیز اگر چه گناه نکردند، اما همین
ترک اولی، آنها را از مقام والایشان فرود آورد.
منظور از ظلم در اینجا این است که ترک مستحبی کردیم و از
ثواب آن محروم شدیم. برخی گفته‌اند: مقصود از ظلم
گناه صغیره است. این مطلب در صورتی صحیح است که اثر گناه صغیره، کم شدن ثواب باشد. چنان که عقیده بعضی همین است. اما اگر قائل شویم که گناه صغیره هم بدون اینکه چیزی از ثواب کم کند،
کیفر دارد، این معنی صحیح نیست، زیرا مسلم است که آدم و
حوا سزاوار کیفر نشده بودند. اینکه گفتند: بخود ظلم کرده‌ایم، بخاطر این است که هر که از لحاظ دینی مقامش عالیتر و در این بزم مقربتر باشد، در برابر لغزش‌ها بیشتر دچار
ندامت می‌شود.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۱۹۳، برگرفته از مقاله «حوا»
