اذان (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَذان (به فتح الف)، یکی از
واژگان قرآن کریم به معنای اعلام است. در
اسلام چون
موذن، وقت
نماز را اعلام می‌کند اذان را به این اسم نامیده‌اند.
أَذان به معنی اعلام است.
(وَ اَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ اِلَی النَّاسِ)،
(و اين، اعلامى است از ناحيه خدا و پيامبرش به عموم مردم)
اذان اسلام را از آن‌جهت اذان گفته‌اند که مؤذّن با صدای بلند دخول وقت را اعلام می‌کند، مؤذن یعنی کسی که به ندا و صدای بلند اعلام می‌کند
(فَاَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ)،
(ندا دهنده‌اى در ميان آنها ندا مى‌دهد)
آذَنَ در آیه کریمه
(آمَنْتُمْ بِهِ قَبْلَ اَنْ آذَنَ لَکُمْ) (آيا پيش از آن‌كه به شما اجازه دهم، به او
ایمان آورديد؟!)
و امثال آن به معنی اذن دادن است آذَنْتُهُ در
مفردات گوید: اَذِنْتُهُ به کذا و آذَنْتُهُ به معنی»
ارباب تفاسیر نیز چنین گفته‌اند، شاید مراد از مفاعله در اینجا شدت باشد یعنی پیش از آنکه من اذن قطعی و صریح بدهم به
موسی ایمان آوردید؟!
در آیه کریمه
(فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ آذَنْتُکُمْ عَلی سَواءٍ) (اگر باز روى‌گردان شوند، بگو: «من به همه شما يكسان هشدار مى‌دهم)
و در آیه کریمه
(وَ یَوْمَ یُنادِیهِمْ اَیْنَ شُرَکائِی قالُوا آذَنَّاکَ ما مِنَّا مِنْ شَهِیدٍ) آذن را اعلام معنی کرده‌اند یعنی: (اگر از دعوت تو سر پیچیدند بگو: به همه به طور مساوی اعلام کردم. و
روز قیامت ندایشان می‌کند: شریکان من کجایند؟ گویند: به تو خبر دادیم که از ما گواهی نیست که بگوید: تو را شریکی هست).
فرق این دو
آیه، با آیه
(آذَنَ لَکُمْ) آن است که آن با لام متعدی شده و به معنی اذن دادن است چنان‌که از
قاموس نقل شد. ولی در این دو آیه ظاهرا، باء مقدّر است یعنی
(آذَنْتُکُم بِعَذَابِ اللَّهِ عَلَی سَوَاءٍ) و
(آذَنَّاکَ بِاَنَّهُ مَا مِنَّا مِنْ شَهِیدٍ) و سابقا روشن گردید که چون اذن متعدی به باء باشد به معنی علم است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اذان»، ج۱، ص۵۷.
