اخذ جزء مکان جنس

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

اخذ جزء مکان جنس یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای ذکر جزء شیء به جای جنس آن در تعریف است.

---

خطای در قول شارح (معرِّف) یا مختص به حد است یا مشترک میان حد و رسم. خطاهای مختص به حد از این قرار است:
۱. اخذ لازم عام به جای جنس؛
۲. اخذ فصل به جای جنس؛
۳. اخذ نوع به جای جنس؛
۴. اخذ موضوع به جای جنس؛
۵. اخذ ماده فاسد به جای جنس؛
۶. اخذ جزء به جای جنس؛
۷. اخذ انفعالات به جای فصول.

---

اخذ جزء به جای جنس؛ یعنی چیزی که جزء برای محدود (معرَّف) است به جای جنس آن قرار داده شود؛ مثل اینکه گفته شود: «انسان حیوان ناطق است»، و مراد، حیوانِ اختصاص‌ یافته به انسان باشد، در حالی که حیوانی صلاحیت جنس‌ بودن برای انسان دارد که به لاناطق یا ناطق‌ بودن مشروط نباشد، زیرا اوّلی منافی انسان است و جنس آن قرار نمی‌گیرد و دومی نفس انسان است، نه جنس آن.

---