• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌جوصا ابوالحسن‌ احمد بن‌ عمیر دمشقی‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابن جوصا محدث و مولای‌ بنی‌ هاشم‌ و به‌ روایتی‌ مولای‌ محمد بن‌ صالح‌ بن‌ بیهس‌ کلابی‌ بود.



اِبْن‌ِ جَوصا، ابوالحسن‌ احمد بن‌ عمیر بن‌ یوسف‌ بن‌ موسی‌ دمشقی‌ (د ۳۲۰ق‌، ص۹۳۲م‌)، محدث‌ و مولای‌ بنی‌ هاشم‌ و به‌ روایتی‌ مولای‌ محمد بن‌ صالح‌ بن‌ بیهس‌ کلابی‌ بود و در زمان‌ خود از ارکان‌ حدیث ‌ شمرده‌ می‌شد.
[۱] علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۱، ص۹۱، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
در شام ‌ و مصر به‌ تحصیل ‌ حدیث‌ پرداخت‌،
[۲] محمد ذهبی‌، تذکره الحفاظ، ج۳، ص۷۹۵، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۳۲- ۱۳۳۴ق‌.
چنانکه‌ او را در شام ‌ برابر ابن‌ عُقده ‌ در کوفه ‌ گفته‌اند.
[۳] علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۷، ص۹۷، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.


۱.۱ - مشایخ و راویان

از مشایخ‌ وی‌ می‌توان‌ از زبیر بن‌ بکار ، ابوتقی‌ هشام‌ بن‌ عبدالملک‌ و محمد بن‌ وزیر
[۴] علی‌ ابن‌ ماکولا، الاکمال‌، ج۳، ص۲۰۰، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۸۳ق‌، ص۱۹۶۳م‌.
[۵] علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۷، ص۹۱-۹۲، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
و ابوجعفر احمد فارسی‌
[۶] علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۷، ص۷۴، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
نام‌ برد.
از راویان‌ مشهور وی‌ کسانی‌ مانند: سلیمان‌ بن‌ احمد طبرانی‌
[۷] سلیمان طبرانی‌، المعجم‌ الصغیر، ج۱، ص۱۶، به‌ کوشش‌ عبدالرحمان‌ محمد عثمان‌، قاهره‌، ۱۳۸۸ق‌، ص ۱۹۶۸م‌.
و عبدالله‌ بن‌ عدی‌ جرجانی‌
[۸] عبدالله ابن‌ عدی‌، الکامل‌ فی‌ ضعفاء الرجال‌، ج۲، ص۸۵۸، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌، ص۱۹۸۵م‌.
بنا به‌ اظهار خودشان‌، و نیز ابو حاتم‌ محمد بن‌ حبّان‌ بُستی‌ و ابوبکر محمد بن‌ ابراهیم‌ بن‌ مقری‌ و ابوعلی‌ حسین‌ بن‌ علی‌ نیشابوری‌ قابل‌ ذکرند.
[۹] عبدالکریم‌ سمعانی‌، الانساب‌، ج۳، ص۴۱۴، به‌ کوشش‌ عبدالرحمان‌ بن‌ یحیی‌ یمانی‌، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۸۳ق‌، ص ۱۹۶۳م‌.

ابن‌ عساکر در تاریخ‌ دمشق‌ از ۵۲ تن‌ مشایخ ‌ و ۲۴ تن‌ راویان‌ وی‌ نام‌ برده‌ و چند حدیث ‌ به‌ واسطه‌ از وی‌ نقل‌ کرده‌ است‌.
[۱۰] علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۱، ص‌ ۷۷- ۹۵، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.

یاقوت ‌ نیز از تعداد کثیری‌ از مشایخ‌ و راویان‌ وی‌ نام‌ برده‌ است‌.
[۱۱] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۱، ص۶۱۵.
[۱۲] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۱، ص۶۷۵.
[۱۳] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۲، ص۲۷.
[۱۴] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۲، ص۳۳.
[۱۵] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۳، ص۱۲۰.
[۱۶] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۳، ص۱۵۳.
[۱۷] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۳، ص۲۸۱.
[۱۸] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۴، ص۷۲۷.
[۱۹] یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۴، ص۸۵۹.
برخی‌ از رجالیان‌ چون‌ طبرانی ‌ وی‌ را توثیق ‌ کرده‌
[۲۰] محمد ذهبی‌، سیر اعلام‌ النبلاء، ج۱۵، ص۱۶، به‌ کوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، ۱۴۰۴ق‌، ص۱۹۸۴م‌.
و برخی‌ چون‌ دارقطنی ‌ او را ضعیف‌ شمرده‌اند.
[۲۱] علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۷، ص۹۸، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.


۱.۲ - آثار

از آثار او حدیث‌ ابن‌ جوصا است‌ که‌ جزئی‌ از آن‌ در کتابخانه ظاهریه‌
[۲۲] یاسین‌ محمد سواس‌، فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، ج۱، ص۲۹۸، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌، ص ۱۹۸۷م‌.
موجود است ‌. کتابی‌ به‌ نام‌ مسند به‌ او منسوب‌ است‌ که‌ زبیدی‌ از آن‌ نام‌ برده‌ است‌
[۲۳] زبیدی‌، تاج‌ العروس‌، ج۴، ص۲۷۷.
و نیز موطأ ، مالک‌ را به‌ روایت‌ ابن‌ وهب‌ و ابن‌ قاسم ‌ جمع‌ کرده‌ است‌.
[۲۴] محمد ذهبی‌، سیر اعلام‌ النبلاء، ج۸، ص۷۸، به‌ کوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، ۱۴۰۴ق‌، ص۱۹۸۴م‌.



(۱) عبدالله ابن‌ عدی‌، الکامل‌ فی‌ ضعفاء الرجال‌، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌، ص۱۹۸۵م‌.
(۲) علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
(۳) علی‌ ابن‌ ماکولا، الاکمال‌، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۸۳ق‌، ص۱۹۶۳م‌.
(۴) محمد ذهبی‌، تذکره الحفاظ، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۳۲- ۱۳۳۴ق‌.
(۵) محمد ذهبی‌، سیر اعلام‌ النبلاء، به‌ کوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، ۱۴۰۴ق‌، ص۱۹۸۴م‌.
(۶) زبیدی‌، تاج‌ العروس‌.
(۷) عبدالکریم‌ سمعانی‌، الانساب‌، به‌ کوشش‌ عبدالرحمان‌ بن‌ یحیی‌ یمانی‌، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۸۳ق‌، ص ۱۹۶۳م‌.
(۸) یاسین‌ محمد سواس‌، فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌، ص ۱۹۸۷م‌.
(۹) سلیمان طبرانی‌، المعجم‌ الصغیر، به‌ کوشش‌ عبدالرحمان‌ محمد عثمان‌، قاهره‌، ۱۳۸۸ق‌، ص ۱۹۶۸م‌.
(۱۰) کتابخانه ظاهریه‌، خطی‌.
(۱۱) یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان.


۱. علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۱، ص۹۱، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
۲. محمد ذهبی‌، تذکره الحفاظ، ج۳، ص۷۹۵، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۳۲- ۱۳۳۴ق‌.
۳. علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۷، ص۹۷، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
۴. علی‌ ابن‌ ماکولا، الاکمال‌، ج۳، ص۲۰۰، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۸۳ق‌، ص۱۹۶۳م‌.
۵. علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۷، ص۹۱-۹۲، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
۶. علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۷، ص۷۴، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
۷. سلیمان طبرانی‌، المعجم‌ الصغیر، ج۱، ص۱۶، به‌ کوشش‌ عبدالرحمان‌ محمد عثمان‌، قاهره‌، ۱۳۸۸ق‌، ص ۱۹۶۸م‌.
۸. عبدالله ابن‌ عدی‌، الکامل‌ فی‌ ضعفاء الرجال‌، ج۲، ص۸۵۸، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌، ص۱۹۸۵م‌.
۹. عبدالکریم‌ سمعانی‌، الانساب‌، ج۳، ص۴۱۴، به‌ کوشش‌ عبدالرحمان‌ بن‌ یحیی‌ یمانی‌، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۸۳ق‌، ص ۱۹۶۳م‌.
۱۰. علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۱، ص‌ ۷۷- ۹۵، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
۱۱. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۱، ص۶۱۵.
۱۲. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۱، ص۶۷۵.
۱۳. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۲، ص۲۷.
۱۴. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۲، ص۳۳.
۱۵. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۳، ص۱۲۰.
۱۶. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۳، ص۱۵۳.
۱۷. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۳، ص۲۸۱.
۱۸. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۴، ص۷۲۷.
۱۹. یاقوت‌ حموی، بلدان‌ البلدان، ج۴، ص۸۵۹.
۲۰. محمد ذهبی‌، سیر اعلام‌ النبلاء، ج۱۵، ص۱۶، به‌ کوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، ۱۴۰۴ق‌، ص۱۹۸۴م‌.
۲۱. علی‌ ابن‌ عساکر، تاریخ‌ مدینه دمشق‌، ج۷، ص۹۸، به‌ کوشش‌ عبدالغنی‌ الدقر و مطاع‌ الطرابیشی‌، دمشق‌، دارالفکر.
۲۲. یاسین‌ محمد سواس‌، فهرس‌ مجامیع‌ المدرسه العمریه، ج۱، ص۲۹۸، کویت‌، ۱۴۰۸ق‌، ص ۱۹۸۷م‌.
۲۳. زبیدی‌، تاج‌ العروس‌، ج۴، ص۲۷۷.
۲۴. محمد ذهبی‌، سیر اعلام‌ النبلاء، ج۸، ص۷۸، به‌ کوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، ۱۴۰۴ق‌، ص۱۹۸۴م‌.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بن جوصا»، ج۳، ص۱۰۵۱.    


رده‌های این صفحه : تراجم | حدیث شناسی | محدثین اهل سنت




جعبه ابزار