اثم (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِثْم (به کسر همزه و سکون ثاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
گناه،
خمر،
قمار و
کار حرام است. این کلمه با سائر مشتقات آن ۴۸ بار در
قرآن کریم بکار رفته است.
إِثْم به معنای گناه، خمر، قمار و کار حرام است.
نام کارهائی است که از
ثواب باز می‌دارند.
به نظر می‌آید که معنی اصلی اثم،
ضرر باشد در
قرآن می‌خوانیم
(یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِما اِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ اِثْمُهُما اَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما) (از تو از خمر و قمار می‌پرسند، بگو در آن دو ضرری بزرگ و نیز منافعی برای مردم هست ولی ضررشان از نفعشان بیشتر است)
از مقابله اثم با منافع و اثمهما بانفعهما بدست می‌آید که معنی اصلی آن ضرر است زیرا همیشه ضرر مقابل نفع است. در
المنار ذیل
آیه فوق گوید: اثم هر آن چیزی است که در آن ضرر و زیان باشد.
در این صورت به گناه و
قمار و
خمر و مطلق کار حرام از آن جهت اثم گفته شده که ضررند و از
خیر باز می‌دارند.
اثام در آیه
(یَلْقَ اَثاماً) (و هر كس چنين كند، مجازات سختى خواهد ديد)
به معنی
عذاب و عقوبت است، گویا به عذاب از آن جهت اثام اطلاق شده که مسبّب از اثم است و از باب تسمیه مسبّب به اسم
سبب است.
آثم یعنی: گناهکار به ضرر افتاده
(وَ مَنْ یَکْتُمْها فَاِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ) (هر که
کتمان شهادت کند قلبش گناهکار است).
اثیم
صیغه مبالغه است
(وَیْلٌ لِکُلِّ اَفَّاکٍ اَثِیمٍ) (واى بر هر دروغگوى گنهكار)
تَاْثِیمٌ نسبت دادن گناه به دیگری است
(لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً وَ لا تَاْثِیماً) (یعنی در
بهشت بیهوده و نسبت دادن گناه به یکدیگر نمی‌شنوند).
كلمه اثم با سائر مشتقات آن ۴۸ بار در قرآن بكار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اثم»، ج۱، ص۲۴.
