ابومحمد بزرج بن محمد عروضی عجلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابومحمد بَرزَخ (بُزُرج) بن
محمد عروضی کوفی عجلی، از دانشمندان
کوفه، لغت‌شناس، نحوی، حافظ و راوی اقوال و آرای علما در نیمه دوم
قرن دوم هجری قمری بوده است.
ابومحمد بزرج (بزرگ) بن
محمد عروضی کوفی عجلی، از موالی
قبیله بجیله یا کنده و از دانشمندان کوفه به‌شمار می‌رفت.
ابن‌ندیم نامش را بُزُرج
(معرّب بزرگ)، و
یاقوت حموی آن‌را
بَرزَخ آورده است.
وی از دانشمندان لغت‌شناس، نحوی،
حافظ و راوی بسیاری از اقوال و آرای علما بود و به سبب کثرت محفوظاتی که داشت، بسیاری از طالبان و دانشوران را گرد خویش آورده بود. این امر بر
حمّاد بن میسره و
جنّاد بن واصل که از راویان و حافظان مشهور بودند، گران آمد، از این‌رو با دسیسه‌هایی حلقه درس وی را برهم زدند و شاگردانش را پراکندند.
بسیاری عروضی را به دروغگویی متهم کرده‌اند.
یونس نحوی وی را دروغگوترین مردم دانسته است.
ابن‌ندیم نیز نقل کرده که عروضی بسیاری از اوقات مطلبی را از کسی نقل می‌کرد، سپس همان را به دیگری نسبت می‌داد.
در همین راستا، عروضی در کتاب خود نقض‌هایی بر
خلیل بن احمد وارد کرده و آنها را به قبایل عربی نسبت داده است که اصلاً شناخته شده نیستند.
بنابر گفته ابن‌ندیم، عروضی با
فضل بن یحیی برمکی (م ۱۹۳ هـ) رابطه داشته و به او پیوسته است.
علاوه بر اشعاری که به عروضی منسوب است،
وی دارای تصنیفاتی در عروض بوده که عبارت‌انداز:
کتاب العروض، کتاب بناء الکلام، کتاب معانی العروض علی حروف المعجم، کتاب النقض علی الخلیل و تغلیطه فی العروض، کتاب الاوسط فی العروض و کتاب تفسیر الغریب.
تاریخ وفات عروضی به دست نیامد، ولی در نیمه دوم قرن دوم حیات داشته است.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۹۹، برگرفته از مقاله «
ابومحمد بزرج بن
محمد عروضی».
