• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوعبدالله محمد بن احمد خوارزمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعبدالله محمد بن احمد بن یوسف خوارَزْمی (متوفای ۳۸۷ق)، از دانشمندان و نویسندگان برجسته قرن چهارم قمری که شهرتش به‌دلیل تالیف دایرة‌المعارفی با عنوان مفاتیح العلوم بوده است. او سرانجام به سال ۳۸۷ق درگذشت.


محمد بن احمد بن یوسف بلخی خوارزمی، نویسنده و محقق برجسته‌ای که هنگام حکومت سامانیان، در نیشابور می‌زیست و به وزیر نوح سامانی، ابوالحسن عتبی، پیوست و کتاب مفاتیح العلوم را برای او نوشت. این کتاب، به دو بخش تقسیم می شود: بخش اول، مشتمل بر علوم دینی، لغت و تاریخ، و بخش دوم، دربردارنده فلسفه، منطق، حساب، هندسه، نجوم، موسیقی، مکانیک و شیمی است.
هدف او از نگارش آن کتاب این بود که کتابی به ترتیب الفبا برای حکومت سامانیان فراهم کند که حاوی اصطلاحات مورد استفاده در علوم گوناگون، مانند: فقه، حدیث، ادب، لغت، عروض، تاریخ، فلسفه، منطق و... باشد.
مقریزی درباره این کتاب چنین گفته است: «مفاتیح العلوم، کتابی است گران‌سنگ و می توان گفت نخستین تألیفی است که عرب، آن را به روش دائرةالمعارف فراهم آورده است.»
[۱] مقریزی، احمد بن علی، المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والاثار، ج۲، ص۱۷.    
[۲] شاخت، یوزف، تراث الاسلام، ج۳، ص۱۹۱.
[۳] کراچکوفسکی، ایگناتی یولیانوویچ، تاریخ الادب الجغرافی، ج۱، ص۲۳۴.
[۴] زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۲.    


۱. ↑ مقریزی، احمد بن علی، المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والاثار، ج۲، ص۱۷.    
۲. ↑ شاخت، یوزف، تراث الاسلام، ج۳، ص۱۹۱.
۳. ↑ کراچکوفسکی، ایگناتی یولیانوویچ، تاریخ الادب الجغرافی، ج۱، ص۲۳۴.
۴. ↑ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۲.    


عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۳۴۰.

رده‌های این صفحه : دایرة المعارف نویسان مسلمان | درگذشتگان سال 387 (قمری) | شخصیت‌های قرن 4 (قمری) | نویسندگان سده چهارم (قمری)
جعبه ابزار