• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌بزری زین‌الدین‌ ابوالقاسم‌ عمر بن‌ محمد عکرمه جزری‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اِبْن‌ِ بَزْری‌، زین‌الدین‌ جمال‌ الاسلام‌ ابوالقاسم‌ عمر بن‌ محمد بن‌ احمد بن‌ عکرمه جزری‌ (۴۷۱-۵۶۰ق‌/۱۰۷۸- ۱۱۶۵م‌)، فقیه‌ شافعی‌ بود.



ابن‌ بزری‌ اهل‌ جزیره ابن‌ عمر - شهری‌ در شمال‌ موصل‌ (اکنون‌ در ترکیه‌ ) که‌ از آن‌ تا موصل‌ ۳ روز راه‌ و محاط به‌ دجله‌ است‌ - و امام‌ ، فقیه‌ ، مفتی‌ و مدرس‌ آن‌ شهر بود.
[۲] ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۴- ۴۴۵.

بزری‌ منسوب‌ِ بزر به‌ معنی‌ استخراج‌ روغن‌ کتان‌ است‌.
[۳] ذهبی‌، محمد، ج۲۰، ص۳۵۲، سیر اعلام‌ النبلاء، به‌ کوشش‌ شعیب‌ الا´رنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.



وی‌ نخست‌ در جزیره ابن‌ عمر فقه‌ را از شیخ‌ ابوالغنائم‌ محمد بن‌ فرج‌ سلمی‌ فارقی‌ که‌ نزیل‌ جزیره‌ بود و نیز از دادری‌ فرا گرفت‌.
[۴] ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۴- ۴۴۵.
[۵] اسنوی‌، عبدالرحیم‌، ج۱، ص۲۵۸، طبقات‌ الشافعیة، به‌ کوشش‌ عبدالله‌ جبوری‌، ۱۳۹۰ق‌.

وی‌ از دانش‌ عمویش‌ هم‌ بهره‌ور شد.
[۶] اسنوی‌، عبدالرحیم‌، ج۱، ص۲۵۸، طبقات‌ الشافعیة، به‌ کوشش‌ عبدالله‌ جبوری‌، ۱۳۹۰ق‌.

پس‌ به‌ بغداد سفر کرد و نزد کیای‌ هراسی‌ و امام‌ محمد غزالی‌ و برادرش‌ احمد غزالی‌ دانش‌ آموخت‌ و با ابوبکر شاشی‌ (چاچی‌) صاحب‌ کتاب‌ المستظهری‌ مصاحبت‌ داشت‌ و گروهی‌ از دانشمندان‌ را درک‌ کرد و از علم‌ آنان‌ سود جست‌.
[۷] ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۴.

آنگاه‌ به‌ جزیره‌ بازگشت‌ و به‌ تدریس‌ پرداخت‌ و مردم‌ از نقاط مختلف‌ به‌ او روی‌ آوردند.
[۸] ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۵.



وی‌ در فقه‌ شافعی‌ یگانه روزگار بود.
[۱۰] ابوالفدا، المختصر فی‌ اخبار البشر، ج۵، ص۵۹، بیروت‌، ۱۳۸۰ق‌/۱۹۶۰م‌.

ابن‌ بزری‌ کتاب‌ المهذب‌ شیخ‌ ابواسحاق‌ شیرازی‌ را شرح‌ و اشکالات‌ و اسماء رجال‌ آن‌ را بیان‌ و تفسیر کرد و آن‌ را الاسامی‌ و العلل‌ من‌ کتاب‌ المهذب‌ نامید.
[۱۱] ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۵.

فتاوی‌ او نیز مشهور است‌ و سبکی‌ بعضی‌ از آن‌ها را به‌ تفصیل‌ آورده‌ است‌.
[۱۲] ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۷، ص۲۵۲-۲۵۳.



ابن‌ بزری‌ ۸۹ سال‌ عمر کرد و در جزیره‌ درگذشت‌.
[۱۴] اسنوی‌، عبدالرحیم‌، ج۱، ص۲۵۸، طبقات‌ الشافعیة، به‌ کوشش‌ عبدالله‌ جبوری‌، ۱۳۹۰ق‌.



(۱) ابن‌ اثیر، الکامل‌.
(۲) ابن‌ خلکان‌، وفیات‌.
(۳) ابوالفدا، المختصر فی‌ اخبار البشر، بیروت‌، ۱۳۸۰ق‌/۱۹۶۰م‌.
(۴) اسنوی‌، عبدالرحیم‌، طبقات‌ الشافعیة، به‌ کوشش‌ عبدالله‌ جبوری‌، ۱۳۹۰ق‌.
(۵) ذهبی‌، محمد، سیر اعلام‌ النبلاء، به‌ کوشش‌ شعیب‌ الا´رنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.
(۶) ذهبی‌، العبر، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/ ۱۹۸۵م‌.
(۷) سبکی‌، عبدالوهاب‌، طبقات‌ الشافعیة الکبری‌، به‌ کوشش‌ محمود محمد طناحی‌ و عبدالفتاج‌ محمد حلو، قاهره‌، ۱۳۸۳ق‌/۱۹۶۴م‌.
(۸) یاقوت‌، بلدان‌ محمدآصف‌ فکرت‌ (رب) ۲۴/۷/۷۶.


۱. یاقوت‌،ج۲،ص۱۳۸، بلدان‌ محمدآصف‌ فکرت‌ (رب) ۲۴/۷/۷۶    
۲. ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۴- ۴۴۵.
۳. ذهبی‌، محمد، ج۲۰، ص۳۵۲، سیر اعلام‌ النبلاء، به‌ کوشش‌ شعیب‌ الا´رنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.
۴. ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۴- ۴۴۵.
۵. اسنوی‌، عبدالرحیم‌، ج۱، ص۲۵۸، طبقات‌ الشافعیة، به‌ کوشش‌ عبدالله‌ جبوری‌، ۱۳۹۰ق‌.
۶. اسنوی‌، عبدالرحیم‌، ج۱، ص۲۵۸، طبقات‌ الشافعیة، به‌ کوشش‌ عبدالله‌ جبوری‌، ۱۳۹۰ق‌.
۷. ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۴.
۸. ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۵.
۹. ابن‌ اثیر، الکامل‌، ج۱۱، ص۳۲۱.    
۱۰. ابوالفدا، المختصر فی‌ اخبار البشر، ج۵، ص۵۹، بیروت‌، ۱۳۸۰ق‌/۱۹۶۰م‌.
۱۱. ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۳، ص۴۴۵.
۱۲. ابن‌ خلکان‌، وفیات‌، ج۷، ص۲۵۲-۲۵۳.
۱۳. ذهبی‌، العبر، ج۳، ص۳۳، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/ ۱۹۸۵م‌.    
۱۴. اسنوی‌، عبدالرحیم‌، ج۱، ص۲۵۸، طبقات‌ الشافعیة، به‌ کوشش‌ عبدالله‌ جبوری‌، ۱۳۹۰ق‌.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن بزری»، ج۳،ص۹۶۰.    






جعبه ابزار