• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌خضر شهاب‌الدین‌ ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد صالحی‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اِبْن‌ِ خَضِر، شهاب‌ الدین‌ ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد صالحی‌ (۷۰۶- ۷۸۵ق‌/ ۱۳۰۶-۱۳۸۳م‌)، مُقری‌ و فقیه‌ حنفی‌ است.



وی‌ در منابع‌ متأخر «قول‌ احمد» نیز نامیده‌ شده‌ است‌.
[۱] بغدادی‌، هدیه‌، ج۱، ص۱۱۵.
[۲] زرکلی‌، اعلام‌، ج۱، ص۲۲۵.



از زندگی‌ وی‌ آگاهی‌ بسیاری‌ در دست‌ نیست‌؛ همین‌ اندازه‌ گفته‌ شده‌ است‌ که‌ ابن‌ خضر از عالمان‌ و فقیهان‌ حنفی‌ زمان‌ خود در دمشق‌ بوده‌ و از مشایخی‌ چون‌ عیسی‌ مطعّم‌، ابوبکر بن‌ عبدالدائم‌، قاضی‌ سلیمان‌، احمد بن‌ ابی‌ طالب‌ حجّار
[۳] محمد ابن‌ جزری‌، غایة النهایة، ج۱، ص۱۱۳، به‌ کوشش‌ گ‌ برگشترسر، قاهره‌، ۱۳۵۱ق‌/ ۱۹۳۲م‌.
و هدیه‌ بنت‌ عسکر
[۴] ابوبکر ابن‌ قاضی‌ شهبه‌، تاریخ‌، ج۳، ص۱۱۸، به‌ کوشش‌ عدنان‌ درویش‌، دمشق‌، ۱۹۷۷م‌.
استماع‌ کرد و آنگاه‌ در ۷۵۰ق‌/ ۱۳۴۹م‌ در دارالعدل‌ دمشق‌ به‌ افتاء گمارده‌ شد و در مدرسه مقدمیه‌ و رکنّیه دمشق‌ به‌ تدریس‌ پرداخت‌ و سرانجام‌ در صالحیه دمشق‌ درگذشت‌.
[۵] ابوبکر ابن‌ قاضی‌ شهبه‌، تاریخ‌، ج۳، ص۱۱۸، به‌ کوشش‌ عدنان‌ درویش‌، دمشق‌، ۱۹۷۷م‌.
ابن‌ جزری‌ و ابن‌ حجی‌ از وی‌ دانش‌ آموخته‌اند.
[۶] ابوبکر ابن‌ قاضی‌ شهبه‌، تاریخ‌، ج۳، ص۱۱۸، به‌ کوشش‌ عدنان‌ درویش‌، دمشق‌، ۱۹۷۷م‌.
[۷] محمد ابن‌ جزری‌، غایة النهایة، ج۱، ص۱۱۳، به‌ کوشش‌ گ‌ برگشترسر، قاهره‌، ۱۳۵۱ق‌/ ۱۹۳۲م‌.



از آثار وی‌ کتاب‌ حاشیه علی‌ الفوائد الفناریة علی‌ ایساغوجی‌ در منطق‌ است‌ که‌ در ۱۲۵۳ق‌/ ۱۸۳۷م‌ ضمن‌ مجموعه‌ای‌ در استانبول‌ چاپ‌ شده‌ است‌ و نیز کتاب‌ حاشیة علی‌ شرح‌ العقائد النسفیة که‌ به‌ گفته‌ زرکلی‌،
[۸] زرکلی‌، اعلام‌، ج۱، ص۲۲۵.
به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. نسخه کتاب‌ الغوص‌ لاقتباس‌ نفائس‌ الاسرار المودعة فی‌ درر البحار که‌ شرحی‌ است‌ به‌ کتاب‌ درر البحار محمد بن‌ یوسف‌ قونوی‌ در کتابخانه زیتونیه تونس‌ موجود است‌.
آثاری‌ که‌ به‌ او منسوبند و از نسخ‌ آن‌ها اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌، عبارتند از: شرح‌ رسالة الاستعارة ابوالقاسم‌ لیثی‌ و الصّراط المستقیم‌ فی‌ تبیین‌ القرآن‌ الکریم‌ در تفسیر.
[۹] بغدادی‌، هدیه‌، ج۱، ص۱۱۵.



(۱) محمد ابن‌ جزری‌، غایة النهایة، به‌ کوشش‌ گ‌ برگشترسر، قاهره‌، ۱۳۵۱ق‌/ ۱۹۳۲م‌.
(۲) ابوبکر ابن‌ قاضی‌ شهبه‌، تاریخ‌، به‌ کوشش‌ عدنان‌ درویش‌، دمشق‌، ۱۹۷۷م‌.
(۳) بغدادی‌، هدیه‌.
(۴) زرکلی‌، اعلام‌.


۱. بغدادی‌، هدیه‌، ج۱، ص۱۱۵.
۲. زرکلی‌، اعلام‌، ج۱، ص۲۲۵.
۳. محمد ابن‌ جزری‌، غایة النهایة، ج۱، ص۱۱۳، به‌ کوشش‌ گ‌ برگشترسر، قاهره‌، ۱۳۵۱ق‌/ ۱۹۳۲م‌.
۴. ابوبکر ابن‌ قاضی‌ شهبه‌، تاریخ‌، ج۳، ص۱۱۸، به‌ کوشش‌ عدنان‌ درویش‌، دمشق‌، ۱۹۷۷م‌.
۵. ابوبکر ابن‌ قاضی‌ شهبه‌، تاریخ‌، ج۳، ص۱۱۸، به‌ کوشش‌ عدنان‌ درویش‌، دمشق‌، ۱۹۷۷م‌.
۶. ابوبکر ابن‌ قاضی‌ شهبه‌، تاریخ‌، ج۳، ص۱۱۸، به‌ کوشش‌ عدنان‌ درویش‌، دمشق‌، ۱۹۷۷م‌.
۷. محمد ابن‌ جزری‌، غایة النهایة، ج۱، ص۱۱۳، به‌ کوشش‌ گ‌ برگشترسر، قاهره‌، ۱۳۵۱ق‌/ ۱۹۳۲م‌.
۸. زرکلی‌، اعلام‌، ج۱، ص۲۲۵.
۹. بغدادی‌، هدیه‌، ج۱، ص۱۱۵.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌خضر»، ج۳، ص۱۱۵۲.    .






جعبه ابزار