ابد (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَبَد (به فتح همزه و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای همیشه و پیوسته است. معنای دیگر آن دهر است. این واژه ۲۸ بار در آیات قرآن به کار رفته است.
أَبَد (به فتح همزه و باء) به معنای همیشه و پیوسته است.
(ماکِثِینَ فِیهِ اَبَداً) یعنی «
مؤمنان در آن اجر همیشگی هستند.»
معنای دیگر آن دهر است.
راغب در
مفردات گوید: اَبَد زمان مستمرّی است که قطع نمیشود و در مادّه «اَمَد» گوید: اَبَد به معنی زمان غیر محدود است.
در
اقرب الموارد هست که: اَبَد ظرف زمان است و برای تاکید مستقبل میآید نه برای دوام و استمرار آن، چنانکه قطّ و البتّه برای تاکید زمان ماضی است گویند: «ما فعلت قطّ و البتّة و لا افعله اَبَدَا» بنا بر این سخن، کلمه ابد همیشه معنای ما قبل خود را تاکید میکند، بعبارت دیگر تاکید است نه تاسیس.
تدبّر در
آیات قرآن مجید ثابت میکند که ابد فقط برای تاکید نیست آیاتی هست که بوسیله «اَبَد» از آنها دوام و همیشگی فهمیده میشود نظیر
(ماکِثِینَ فِیهِ اَبَداً) (لا تَقُمْ فِیهِ اَبَداً) (وَ لا اَنْ تَنْکِحُوا اَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ اَبَداً) و آیات دیگر.
ناگفته پیداست که از مکث و عدم قیام و عدم تزویج زنان
حضرت رسول (صلّیاللَّهعلیهوآله) بعد از فوتش، در صورتی دوام و استمرار فهمیده میشود که «
اَبَداً» به آنها اضافه شود و بدون آن دوام و عدم آن هر دو محتمل خواهد بود. در این صورت «
اَبَداً» برای تاسیس معنای جدیدی است نه تاکید معنای ما قبل.
مخفی نماند «اَبَداً» به معنی دهر بکار رفته چنانکه در
قاموس و غیره هست و نیز وصف استعمال شده چنانکه در
نهج البلاغه خطبه ۱۰۹ آمده: «اَنْتَ الْاَبَدُ فَلَا اَمَدَ لَکَ؛
یعنی خدایا تو دائم و همیشگی هستی و برای تو زمان محدودی نیست». در این استعمال هم، معنای اصلی که دوام باشد در نظر است.
اين كلمه ۲۸ بار در قرآن مجيد به كار رفته است.
•
قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ابد»، ج۱، ص۳-۴.