إصْفَحُوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اصْفَحُوا: (فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا)«اصْفَحُوا» از مادّه
«صفح» در اصل به معنای دامنه کوه، پهنی
شمشیر، و یا صفحه صورت است.
(وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُواْ وَاصْفَحُواْ حَتَّى يَأْتِيَ اللّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ) (بسیاری از
اهل کتاب، از روی
حسد -که در وجود آنها ریشه دوانده- آرزو می‌کردند شما را بعد از
ایمان آوردن، به حال
کفر باز گردانند؛ با اینکه
حق برای آنها کاملًا روشن شده است. شما آنها را
عفو کنید و گذشت نمایید؛ تا خداوند فرمان خودش فرمان
جهاد را بفرستد؛ زیرا خداوند بر هر چیزی تواناست).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در
مفردات گفته است: صفح هر چیزی پهنا و کناره آن است مانند صفحه صورت، صفحه
شمشیر و صفحه سنگ، و نیز صفح به معنای ترک مؤاخذه است، مانند
عفو، و لیکن از
عفو بلیغ‌تر و رساتر است، و لذا در
قرآن کریم هر دو، پهلوی هم آمده و فرموده:
(فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّی یَاْتِیَ اللَّهُ بِاَمْرِهِ)، چون گاهی می‌شود که انسان
عفو می‌کند ولی
صفح نمی‌کند؛ و آن معنای اضافی که گفتیم در صفح هست، عبارتست از: روی خوش نشان دادن، پس معنای «صفحت عنه» این است که علاوه بر اینکه او را
عفو کردم روی خوش هم به او نشان دادم، و یا این است که من صفحه روی او را دیدم در حالی که به روی خود نیاوردم، و یا این است که آن صفحه‌ای که
گناه و جرم او را در آن ثبت کرده بودم، ورق زده و به صفحه دیگر رد شدم و این معنا از ورق زدن کتاب اخذ شده، گویا کتاب خاطرات او را ورق زده است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «إصْفَحُوا»، ص۴۹.
