أَحْسَنِها (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَحْسَنِها: (یَاْخُذُوا بِاَحْسَنِهَا)«اَحْسَنِهَا» از مادّه
«حسن» است
و این که در آیه بالا می‌خوانیم: «بهترین این دستورات را بگیرند»، نه
به این معناست که در میان آنها «بد» و «خوب» بوده است و آنها وظیفه داشته‌اند خوب‌ها را بگیرند و بدها را رها کنند؛ و یا «خوب» و «خوب‌تر» داشته و موظف بوده‌اند تنها «خوب‌ترها» را انتخاب نمایند؛ بلکه گاهی
کلمه «افعل
تفضیل»
به معنای «
صفت مشبّهه» می‌آید و آیه مورد بحث ظاهراً از این قبیل است؛ یعنی
«احسن» به معنای
«حسن» است؛ اشاره
به این که جمیع این دستورات حسن است و نیک.
این احتمال نیز در آیه فوق وجود دارد که
«احسن» به همان معنای بهتر و
افعل تفضیل بوده باشد. اشاره
به این که در میان این دستورات، اموری مجاز شمرده شده است (همانند
قصاص) و اموری از آن بهتر معرفی شده (همانند
عفو و گذشت)؛ یعنی
به پیروانت بگو: تا می‌توانند آنچه بهتر است را انتخاب کنند و فی‌المثل عفو را بر قصاص (جز در موارد خاص) ترجیح دهند.
این احتمال وجود دارد که ضمیر «اَحْسَنِها»
به «قُوّة» یا
«اخذ به قوّة» باز گردد؛ اشاره
به این معنا که آنها را
به بهترین نوع از جدّیّت و قوّت و
قدرت بگیرند.
(وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الأَلْوَاحِ مِن كُلِّ شَيْءٍ مَّوْعِظَةً وَتَفْصِيلًا لِّكُلِّ شَيْءٍ فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُواْ بِأَحْسَنِهَا سَأُرِيكُمْ دَارَ الْفَاسِقِينَ) (و براى او در
الواح تورات اندرزی از هر موضوعى نوشتيم؛ و هر چيزى را كه مورد نيازشان بود شرح داديم، پس
به او گفتيم: آن را با جديّت بگير؛ و
به قوم خود دستور بده:
به نيكوترين آنها عمل كنند و آنها كه
به مخالفت برخيزند، كيفرشان
دوزخ است؛ و
به زودى جايگاه
فاسقان رابه شما نشان خواهم داد!»).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: از ظاهر جمله
(وَ أْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها) بر مى‌آيد كه ضمير «ها»
به آن
مواعظ و آداب و شرايعى بر مى‌گردد كه جمله
(مِنْ كُلِّ شَيْءٍ) اشاره
به آن مى‌كرد، و اخذ
به أحسن ،
کنایه است از حسن ملازمت در آن امور، و
پیروی و اختيار آن، وجه اين كنايه هم اين است كه اگر كسى در كارهايش همواره پى خوبى باشد، طبعا از خوب و بد هر چيز و هر
عمل، خوب آن را انتخاب مى‌كند و همچنين از خوب، خوب‌تر را، زيرا غريزه زيبا پسنديش او را وادار مى‌كند
به اينكه خوب‌تر را برگزيند. پس اخذ
به احسن امور، لازمه زيباپسندى است و بنا بر اين، معناى جمله اين است كه: قوم خود را دستور ده تا از
گناهان و زشتى‌ها دورى نموده و ملازمت كنند آنچه را از
حسنات كه تورات
به سوى آن
هدایت مى‌كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَحْسَنِها»، ص۲۷.
