آلات نفس
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نفوس کارهای خود را با
ابزار و آلاتی انجام می دهند.
نفوس ـ اعم از نباتى و حيوانى و انسانى ـ قوايى دارند كه هر يك از اين قوا به وسيله
ابزار و آلات مخصوص به خود، وظيفه مربوطه را انجام مى‌دهند و حكما اين آلات را آلات نفس مى‌دانند، مثلا" چشم، آلت و
ابزار قوه باصره نفس است كه به وسيله آن،
فعل ابصار يا ديدن تحقق مى‌پذيرد، البته بايد توجه داشت كه ديدن، فعل نفس است و چشم جنبه اعدادى و مهيا كردن زمينه براى ديدن است
و اين مطلبى است كه قدما به آن تصريح داشته‌اند. " صدرالمتألهين " از " فخررازى " نقل مى‌كند كه آن چه مى‌بيند و مى‌شنود، نفس است و اعضا، تنها آلت و وسيله براى نفس هستند.
براى هر نفس به تناسب قواى مختلفى كه دارد، آلات مختلفى وجود دارد.
نفس نباتی كه داراى
قوه غاذیه ،
نامیه و
مولده است براى هر يك از اين قوا،
ابزار خاص اختصاص يافته و همين طور قواى حيوانى و قواى مختص به نفس انسان نيز هر يك آلات مخصوص به خود دارند، مثلا"
عقل نظری كه از قواى مختص به انسان است، در افعال خود، از
دماغ بهره مى‌جويد
مرحوم " شيخ " در ميان فلاسفه اسلامى، نخستين بار به طور مبسوط پيرامون آلات و
ابزار نفس در كتاب "
شفا " سخن گفته است.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی مقاله آلات نفس
