کهیعص (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کهیعص از
واژگان قرآن کریم که از پنج حرف تلفیق شده در اوّل
سوره مریم قرار گرفته است.
کهیعص این کلمه که از پنج حرف تلفیق شده در اوّل سوره مریم قرار گرفته است.
(کهیعص • ذِکْرُ رَحْمَتِ رَبِّکَ عَبْدَهُ زَکَرِیَّا) (كهيعص، اين يادى است از رحمت
پروردگار تو نسبت به بندهاش زكريا.)
در «عسق» درباره آن و سایر
حروف مقطّعه به تفصیل سخن گفتهایم.
در
تفسیر برهان از اکمال الدین صدوق نقل شده که
سعد بن عبداللّه قمی محضر
حضرت حسن عسکری (علیهالسّلام) رسید خواست مسائلی از آن حضرت سوال کند امام فرمود از نور چشم من
حضرت مهدی (صلواتاللّهوسلامهعلیه) بپرس سعد گفت: یابن رسول اللّه از تاویل کهیعص با خبرم فرما، آن حضرت فرمود: این حروف از اخبار غیبی است که
خداوند بندهاش
زکریّا را به آن واقف کرد، سپس بر
محمد (صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم) حکایت فرمود به این بیان که زکریّا از خدا خواست نامهای پنج تن را به او بیاموزد،
جبرئیل آمد و تعلیم کرد، زکریا هر وقت محمد،
علی،
فاطمه و
حسن را یاد میکرد غصّهاش برطرف میشد و چون حسین را یاد مینمود گریه گلوگیرش میکرد و دلش میلرزید، روزی گفت خدایا چرا در ذکر چهار اسم غصّهام زدوده شده و در ذکر حسین اشکم روان میگردد و لرزه دلم بالا میگیرد؟
خدا از ماجرای
حسین (علیهالسّلام) به وی خبر داد و فرمود: کهیعص. کاف، اسم کربلا، هاء، هلاک و شهادت عترت رسول (صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم)، یاء، یزید (لعنهاللّه) و او ظالم حسین (علیهالسّلام) است، عین، عطش آن حضرت و صاد، صبر او میباشد؛ الخ.
در
صافی آن را از کمال الدین نقل کرده و گوید در مناقب نیز نظیر آن نقل شده است.
در
جامع الرواة اردبیلی از
نجاشی نقل شده که گوید: سعد بن عبداللّه (رحمه اللّه) امام عسکری (علیهالسّلام) را ملاقات کرده، و دیدم بعضی از اصحاب ما این سخن را تضعیف میکنند که او آن حضرت را دیده باشد و گویند ملاقات او آن حضرت را حکایت جعلی است.
در
نقد الرجال پس از این نقل فرموده:
شیخ طوسی سعد بن عبداللّه را در ضمن اصحاب حضرت عسکری (علیهالسّلام) ذکر کرده و فرموده: معاصر آن حضرت بوده است. سپس او را در باب آنان که از ائمه روایت نکردهاند ذکر کرده است.
نگارنده گوید: منعی نیست که ماجرای کربلا از بطون معانی کهیعص بوده باشد.
در
مجمع نقل کرده که
امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) در دعایش میگفت:
«اَسْاَلُکَ یَا کهیعص» از این به نظر میآید که آن اشاره به اسماء حسنی است از قبیل کافی، هادی، و غیره. و اللّه العالم.
•
قرشی بنایی،علی اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «کهیعص»، ج۶، ص۱۶۵.