وظایف محمد (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وظایف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به
اتمام‌حجّت بر مردم بودند.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به تبيين
براهین توحیدی و اثبات
یگانگی خداوند، با ابطال وجود خدايان دروغين:
۱. قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً ....
۲. قُلْ لِمَنْ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ .... وَ لَهُ ما سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لا يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۳. قُلْ مَنْ يُنَجِّيكُمْ مِنْ ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً لَئِنْ أَنْجانا مِنْ هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ قُلِ اللَّهُ يُنَجِّيكُمْ مِنْها وَ مِنْ كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِكُونَ.
۴. قُلْ أَ نَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُنا وَ لا يَضُرُّنا وَ نُرَدُّ عَلى أَعْقابِنا بَعْدَ إِذْ هَدانَا اللَّهُ ....
۵. أَ يُشْرِكُونَ ما لا يَخْلُقُ شَيْئاً وَ هُمْ يُخْلَقُونَ وَ لا يَسْتَطِيعُونَ لَهُمْ نَصْراً وَ لا أَنْفُسَهُمْ يَنْصُرُونَ وَ إِنْ تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدى لا يَتَّبِعُوكُمْ سَواءٌ عَلَيْكُمْ أَ دَعَوْتُمُوهُمْ أَمْ أَنْتُمْ صامِتُونَ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبادٌ أَمْثالُكُمْ فَادْعُوهُمْ فَلْيَسْتَجِيبُوا لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ أَ لَهُمْ أَرْجُلٌ يَمْشُونَ بِها أَمْ لَهُمْ أَيْدٍ يَبْطِشُونَ بِها أَمْ لَهُمْ أَعْيُنٌ يُبْصِرُونَ بِها أَمْ لَهُمْ آذانٌ يَسْمَعُونَ بِها قُلِ ادْعُوا شُرَكاءَكُمْ ثُمَّ كِيدُونِ فَلا تُنْظِرُونِ.
۶. وَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَكُمْ وَ لا أَنْفُسَهُمْ يَنْصُرُونَ وَ إِنْ تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدى لا يَسْمَعُوا وَ تَراهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ وَ هُمْ لا يُبْصِرُونَ.
۷. قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ قُلِ اللَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ.
۸. قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللَّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ أَ فَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدى فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ.
۹. قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ قُلْ أَ فَاتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءَ لا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ نَفْعاً وَ لا ضَرًّا قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُماتُ وَ النُّورُ أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكاءَ خَلَقُوا كَخَلْقِهِ فَتَشابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِمْ قُلِ اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ الْواحِدُ الْقَهَّارُ.
۱۰. أَ فَمَنْ هُوَ قائِمٌ عَلى كُلِّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكاءَ قُلْ سَمُّوهُمْ أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِما لا يَعْلَمُ فِي الْأَرْضِ أَمْ بِظاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ ....
۱۱. قُلْ لَوْ كانَ مَعَهُ آلِهَةٌ كَما يَقُولُونَ إِذاً لَابْتَغَوْا إِلى ذِي الْعَرْشِ سَبِيلًا.
۱۲. قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلا يَمْلِكُونَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنْكُمْ وَ لا تَحْوِيلًا.
۱۳. أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ ....
۱۴. أَمَّنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ.
۱۵. اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَفْعَلُ مِنْ ذلِكُمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا يُشْرِكُونَ.
۱۶. قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ لا يَمْلِكُونَ مِثْقالَ ذَرَّةٍ فِي السَّماواتِ وَ لا فِي الْأَرْضِ وَ ما لَهُمْ فِيهِما مِنْ شِرْكٍ وَ ما لَهُ مِنْهُمْ مِنْ ظَهِيرٍ.
۱۷. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ شُرَكاءَكُمُ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ أَمْ آتَيْناهُمْ كِتاباً فَهُمْ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْهُ بَلْ إِنْ يَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً إِلَّا غُرُوراً.
۱۸. وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلْ أَ فَرَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ أَرادَنِيَ اللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ كاشِفاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرادَنِي بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِكاتُ رَحْمَتِهِ ....
۱۹. أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ شُفَعاءَ قُلْ أَ وَ لَوْ كانُوا لا يَمْلِكُونَ شَيْئاً وَ لا يَعْقِلُونَ.
یکی از وظایف پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله احتجاج با
مشرکان،
کافران،
اهل‌کتاب و ...بود.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به اداى حقوق خويشاوندان،
مسکینان و
در راه ماندگان، با رعايت
اعتدال و اجتناب از
تبذیر:
وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْكِينَ وَ ابْنَ السَّبِيلِ وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذِيراً.
••• پرداخت حقوق خويشاوندان، مسكينان، در راه ماندگان، وظيفه‌اى الهى براى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
فَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْكِينَ وَ ابْنَ السَّبِيلِ ذلِكَ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ.
استعاذه یکی از وظایف پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله بود.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور به
استغفار به درگاه خداوند بودند.
••• استفاده از
تمثیل براى بيان واقعيّتها و عبرتها رهنمود خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا رَجُلَيْنِ جَعَلْنا لِأَحَدِهِما جَنَّتَيْنِ مِنْ أَعْنابٍ وَ حَفَفْناهُما بِنَخْلٍ وَ جَعَلْنا بَيْنَهُما زَرْعاً.
۲. وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا أَصْحابَ الْقَرْيَةِ إِذْ جاءَهَا الْمُرْسَلُونَ.
••• استفاده از تمثيل براى بيان حقيقت
زندگی دنیا و ناپايدارى آن رهنمود خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيماً تَذْرُوهُ الرِّياحُ ....
استقامت در
ابلاغ دین و گسترش
توحید، وظيفه پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. فَاسْتَقِمْ كَما أُمِرْتَ ....
۲. ... فَادْعُ وَ اسْتَقِمْ كَما أُمِرْتَ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به
اظهار ایمان خود:
۱. قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي شَكٍّ مِنْ دِينِي فَلا أَعْبُدُ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لكِنْ أَعْبُدُ اللَّهَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ.
۲. ... قُلْ آمَنْتُ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتابٍ ....
••• فرمان خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در اظهار ايمان خود و امّتش به خداوند و كتب انبياى پيشين:
قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى إِبْراهِيمَ ... وَ ما أُوتِيَ مُوسى وَ عِيسى وَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ ....
••• اعلان ايمان به
دین ابراهیم،
اسماعیل،
اسحاق،
یعقوب و
اسباط و
موسی و
عیسی عليهم‌السلام وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى إِبْراهِيمَ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور اظهار
ترس خويش از
عذاب، در صورت نافرمانى از پروردگار:
قُلْ إِنِّي أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به اظهار
تسلیم در برابر خدا:
۱. فَإِنْ حَاجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلَّهِ ....
۲. ... قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۳. ... قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى وَ أُمِرْنا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ.
۴. لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ.
۵. إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَها وَ لَهُ كُلُّ شَيْ‌ءٍ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ.
۶. وَ أُمِرْتُ لِأَنْ أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ.
۷. قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ ... وَ أُمِرْتُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به رعايت اعتدال در
انفاق، و پرهيز از زياده روى در آن:
وَ لا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلى عُنُقِكَ وَ لا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مسئول اعتماد به
وحی الهی، در شناخت حقايق تاريخى و معرفتى:
وَ لَبِثُوا فِي كَهْفِهِمْ ثَلاثَ مِائَةٍ سِنِينَ وَ ازْدَادُوا تِسْعاً قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما لَبِثُوا ... وَ اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ كِتابِ رَبِّكَ لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ لَنْ تَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً .
«التحاد» يعنى مايل شدن به چيزى و در آيه به معناى پناهگاه قرار دادن و مقصود از آن، اين است كه در بيان آنچه به سرگذشت
اصحاب کهف مربوط است، تنها به خدا اعتماد كن.
پناهندگی دادن به مشركان پناه‌جو، براى شنيدن
کلام خدا، دستور خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به اعلام مختار بودن همسران خويش، بين انتخاب زندگى دنيا و جدا شدن از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و يا استمرار
زندگی با آن حضرت:
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَياةَ الدُّنْيا وَ زِينَتَها فَتَعالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَ أُسَرِّحْكُنَّ سَراحاً جَمِيلًا.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به اعلام
اخلاص خويش در همه امور به مردم:
۱. قُلْ إِنَّ صَلاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ ....
۲. ... قُلْ إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَ لا أُشْرِكَ بِهِ إِلَيْهِ أَدْعُوا وَ إِلَيْهِ مَآبِ.
۳. إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَها وَ لَهُ كُلُّ شَيْ‌ءٍ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ.
۴. إِنَّا أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصاً لَهُ الدِّينَ.
۵. قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصاً لَهُ الدِّينَ.
۶. قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصاً لَهُ دِينِي.
۷. وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلام مواضع گروهى از
جنّیان، در مورد
استماع قرآن و
ایمان آوردن به آن:
قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا
قُرْآناً عَجَباً يَهْدِي إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ ....
وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در اعلام بى‌اطّلاعى خويش، از زمان فرا رسيدن
قیامت:
۱. ... وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْوَعْدُ ...قُلْ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ ....
۲. قُلْ إِنْ أَدْرِي أَ قَرِيبٌ ما تُوعَدُونَ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلام
طلاق به همسران خويش، در صورت اختيار زندگى دنيا و متاع و زيور آن، و پرداخت
مهریه و متاعى خوب به آنان:
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَياةَ الدُّنْيا وَ زِينَتَها فَتَعالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَ أُسَرِّحْكُنَّ سَراحاً جَمِيلًا.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به اعلام
مزد نخواستن از مردم، در قبال
تبلیغ رسالت و انجام دادن مسئوليّت خويش:
۱. ... قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً ....
۲. قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ....
۳. قُلْ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ ....
۴. قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ....
۵. ... قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور افشاى سوابق ننگين
اهل کتاب، با توجه دادن آنان به گذشته شوم همكيشان‌شان:
قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَيْهِ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور افشاى چهره
منافقان و اعلام حضور نيافتن قطعى آنان با او، در هيچ جنگى پس از
جنگ تبوک:
فَإِنْ رَجَعَكَ اللَّهُ إِلى طائِفَةٍ مِنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ فَقُلْ لَنْ تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَداً وَ لَنْ تُقاتِلُوا مَعِيَ عَدُوًّا إِنَّكُمْ رَضِيتُمْ بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخالِفِينَ.
••• فرمان الهى به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در
ترک نماز بر جنازه منافقان و عدم قرار گرفتن در كنار
قبر آنان در راستاى افشاى كفرورزى و
فسق منافقان:
وَ لا تُصَلِّ عَلى أَحَدٍ مِنْهُمْ ماتَ أَبَداً وَ لا تَقُمْ عَلى قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ ماتُوا وَ هُمْ فاسِقُونَ.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به
اقامه نماز:
۱. وَ أَقِمِ الصَّلاةَ ....
۲. أَقِمِ الصَّلاةَ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به اقامه
نماز شب:
وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور اقتدا به رهنمودهاى انبياى گذشته:
أُولئِكَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ ... أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ ...
«أولئك» به همه پيامبرانى كه در آيات قبل از آنها ياد شده است، اشاره دارد.
دعوت مردم به كارهاى پسنديده، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. ... الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي ... يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ ....
۲. ... وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ ....
پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به
انذار مردم بودند.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به
انفاق در
راه خدا بودند.
از مأموریت‌های پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله
احتجاج با اهل‌کتاب و دعوت ایشان به اسلام بود.
پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور به
هدایت کافران بودند.
موضعگيرى در برابر
متخلّفان جهاد، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
يَعْتَذِرُونَ إِلَيْكُمْ إِذا رَجَعْتُمْ إِلَيْهِمْ قُلْ لا تَعْتَذِرُوا ....
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به دعوت مشرکان به
خداپرستی بودند
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور به
احتجاج با منافقان بودند.
بررسى اخبار امنيّتى و تشخيص صحيح آن، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ إِذا جاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذاعُوا بِهِ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ ....
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به مؤمنین و نیکوکارارن بشارت می‌دادند.
بى‌اعتنايى به بازيگران با
دین و
سرگرمی قرار دهندگان آن، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ ذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به بى‌اعتنايى به
دشمنان:
وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَياطِينَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً ... فَذَرْهُمْ وَ ما يَفْتَرُونَ.
از وظایف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بی‌اعتنایی به کافران بود.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به بی‌اعتنایی به مشرکان بودند.
••• وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، بيان و ابلاغ
احکام الهی:
۱. يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَواقِيتُ لِلنَّاسِ وَ الْحَجِّ وَ لَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِها وَ لكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقى وَ أْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوابِها وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ.
۲. يَسْئَلُونَكَ ما ذا يُنْفِقُونَ قُلْ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ.
۳. يَسْئَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرامِ ... قُلْ قِتالٌ فِيهِ كَبِيرٌ وَ صَدٌّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ كُفْرٌ بِهِ ....
۴. يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ ... وَ يَسْئَلُونَكَ ما ذا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ.
۵. ... وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْيَتامى قُلْ إِصْلاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ ....
۶. وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذىً فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِي الْمَحِيضِ وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ ....
۷. وَ يَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّساءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَ ما يُتْلى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ فِي يَتامَى النِّساءِ اللَّاتِي لا تُؤْتُونَهُنَّ ما كُتِبَ لَهُنَّ وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدانِ وَ أَنْ تَقُومُوا لِلْيَتامى بِالْقِسْطِ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِهِ عَلِيماً.
۸. يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلالَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَ لَهُ أُخْتٌ فَلَها نِصْفُ ما تَرَكَ وَ هُوَ يَرِثُها إِنْ لَمْ يَكُنْ لَها وَلَدٌ فَإِنْ كانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثانِ مِمَّا تَرَكَ وَ إِنْ كانُوا إِخْوَةً رِجالًا وَ نِساءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عَلِيمٌ.
۹. يَسْئَلُونَكَ ما ذا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُ وَ ما عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللَّهُ فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَ اذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ.
۱۰. ... قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ ....
۱۱. قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ ....
۱۲. قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّيِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا خالِصَةً يَوْمَ الْقِيامَةِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ الْإِثْمَ وَ الْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ أَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ ما لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ.
۱۳. الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي ... وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ ....
۱۴. يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفالِ قُلِ الْأَنْفالُ لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ ....
••• وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، فراخوانى مردم، براى بيان
محرّمات الهی:
قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ ....
افشاى خصلت
بخل مشرکان، وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِكُونَ خَزائِنَ رَحْمَةِ رَبِّي إِذاً لَأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الْإِنْفاقِ وَ كانَ الْإِنْسانُ قَتُوراً.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به بيان حرمت و زشتى بدعتهاى زمان
جاهلیّت:
۱. ثَمانِيَةَ أَزْواجٍ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ وَ مِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنْثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحامُ الْأُنْثَيَيْنِ نَبِّئُونِي بِعِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ وَ مِنَ الْإِبِلِ اثْنَيْنِ وَ مِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنْثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحامُ الْأُنْثَيَيْنِ أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ وَصَّاكُمُ اللَّهُ بِهذا فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ كَذِباً لِيُضِلَّ النَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ.
۲. قُلْ لا أَجِدُ فِي ما أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّماً عَلى طاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلَّا أَنْ يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَماً مَسْفُوحاً أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقاً أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ ...سَيَقُولُ الَّذِينَ أَشْرَكُوا لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَكْنا وَ لا آباؤُنا وَ لا حَرَّمْنا مِنْ شَيْ‌ءٍ كَذلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ حَتَّى ذاقُوا بَأْسَنا قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنا إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا تَخْرُصُونَ قُلْ هَلُمَّ شُهَداءَكُمُ الَّذِينَ يَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ هذا فَإِنْ شَهِدُوا فَلا تَشْهَدْ مَعَهُمْ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَ هُمْ بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ.
۳. قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَكُمْ مِنْ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ إِيَّاهُمْ وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ.
۴. وَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا وَ اللَّهُ أَمَرَنا بِها قُلْ إِنَّ اللَّهَ لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ أَ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ.
۵. قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّيِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا خالِصَةً يَوْمَ الْقِيامَةِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ الْإِثْمَ وَ الْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ أَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ ما لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ.
بيان صريح اساس و مبانى دين خود براى
مشرکان، مأموريّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لا يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۲. قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي شَكٍّ مِنْ دِينِي فَلا أَعْبُدُ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لكِنْ أَعْبُدُ اللَّهَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ أَنْ أَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۳. قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ وَ لا أَنا عابِدٌ ما عَبَدْتُّمْ وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ لَكُمْ دِينُكُمْ وَ لِيَ دِينِ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به بيان رؤياهاى خود، در مورد
جامعه اسلامی:
إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فِي مَنامِكَ قَلِيلًا وَ لَوْ أَراكَهُمْ كَثِيراً لَفَشِلْتُمْ وَ لَتَنازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ ...
«إذ» متعلّق به «اذكر» مقدّر است؛ يعنى بيان كن و به يادبياور آن زمانى كه در خواب
دشمن را به تو كم نشان داد تا شما به
جنگ اقدام كنيد و پيروز شويد.
••• بيان سنّت «
استدراج» و «
امهال» خداوند در مورد فرورفتگان در ورطه
گمراهی، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
قُلْ مَنْ كانَ فِي الضَّلالَةِ فَلْيَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمنُ مَدًّا حَتَّى إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السَّاعَةَ ....
••• ابلاغ
سنت الهی سركوبى حق‌ستيزان به
کافران عصر خويش، مسئوليّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا ... وَ إِنْ يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَ يَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلام مصونيت نداشتن خويش در برابر
عذاب الهی، در صورت نافرمانى از او:
قُلْ إِنِّي لَنْ يُجِيرَنِي مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَ لَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً.
تبيين عظمت آفريدگار و وسعت بى‌كران دامنه
خلقت، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
قُلْ لَوْ كانَ الْبَحْرُ مِداداً لِكَلِماتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ كَلِماتُ رَبِّي وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به بيان اعتقاد خود به
آیین توحیدی اسلام:
۱. فَإِنْ حَاجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلَّهِ وَ مَنِ اتَّبَعَنِ وَ قُلْ لِلَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ وَ الْأُمِّيِّينَ أَ أَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُوا فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ.
۲. قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لا يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۳. قُلْ أَ نَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُنا وَ لا يَضُرُّنا وَ نُرَدُّ عَلى أَعْقابِنا بَعْدَ إِذْ هَدانَا اللَّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّياطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرانَ لَهُ أَصْحابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى وَ أُمِرْنا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ.
۴. قُلْ إِنَّنِي هَدانِي رَبِّي إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ دِيناً قِيَماً ... وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ.
۵. إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَها وَ لَهُ كُلُّ شَيْ‌ءٍ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ.
۶. وَ أُمِرْتُ لِأَنْ أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ.
۷. قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ وَ لا أَنا عابِدٌ ما عَبَدْتُّمْ وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ لَكُمْ دِينُكُمْ وَ لِيَ دِينِ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور بازگو كردن قصّه
اصحاب کهف، بر اساس
وحی:
أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْكَهْفِ وَ الرَّقِيمِ كانُوا مِنْ آياتِنا عَجَباً ... قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ ما يَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِيلٌ ... قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما لَبِثُوا وَ اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ كِتابِ رَبِّكَ ...
آيه «واتل ما اوحى ...» گوياى اين مطلب است كه اين‌قصّه بحث‌انگيز تنها در پرتو وحى الهى قابل فهم و اثبات است.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور ترسيم مرز اختيارات خود، در زمينه تحقّق
معجزات براى مردم:
... ما عِنْدِي ما تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ...قُلْ لَوْ أَنَّ عِنْدِي ما تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِيَ الْأَمْرُ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور بيان محدوده وظايف و اختيارات خويش، براساس پيروى از وحى:
۱. قُلْ ... إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى إِلَيَ ....
۲. ... قُلْ إِنَّما أَتَّبِعُ ما يُوحى إِلَيَّ مِنْ رَبِّي ....
۳. ... قُلْ ما يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقاءِ نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى إِلَيَ ....
۴. قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَيَّ أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به اعلام محدوده مسئوليّت خويش و بيان ناتوانى خود، از ارائه معجزات درخواستى مشركان:
وَ قالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى تَفْجُرَ لَنا مِنَ الْأَرْضِ يَنْبُوعاً أَوْ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَ عِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهارَ خِلالَها تَفْجِيراً أَوْ تُسْقِطَ السَّماءَ كَما زَعَمْتَ عَلَيْنا كِسَفاً أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ قَبِيلًا أَوْ يَكُونَ لَكَ بَيْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقى فِي السَّماءِ وَ لَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَيْنا كِتاباً نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحانَ رَبِّي هَلْ كُنْتُ إِلَّا بَشَراً رَسُولًا.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف بودند محدوده علمی خودشان را برای مردم معین کنند.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، موظّف به اعلام عدم
آگاهی خويش به لحظه فرا رسيدن قيامت:
۱. يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي لا يُجَلِّيها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ ....
۲. قُلْ ... وَ ما يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ.
۳. يَسْئَلُكَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ ....
۴. قُلْ إِنْ أَدْرِي أَ قَرِيبٌ ما تُوعَدُونَ أَمْ يَجْعَلُ لَهُ رَبِّي أَمَداً.
۵. يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها فِيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْراها.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلام آگاه نبودنش به
امور غیبی:
۱. قُلْ ... وَ لا أَعْلَمُ الْغَيْبَ ....
۲. قُلْ ... وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ ....
۳. ... فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلَّهِ ....
۴. ... وَ لا أَعْلَمُ الْغَيْبَ ....
۵. قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ ....
۶. قُلْ ... وَ ما أَدْرِي ما يُفْعَلُ بِي وَ لا بِكُمْ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلام وابسته بودن قدرتش به
مشیّت خدا:
۱. قُلِ اللَّهُمَّ مالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشاءُ ....
۲. قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لا ضَرًّا إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ ....
۳. قُلْ لَوْ شاءَ اللَّهُ ما تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَ لا أَدْراكُمْ بِهِ ....
۴. قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي ضَرًّا وَ لا نَفْعاً إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ ....
۵. وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا لَوْ كانَ خَيْراً ما سَبَقُونا إِلَيْهِ وَ إِذْ لَمْ يَهْتَدُوا بِهِ فَسَيَقُولُونَ هذا إِفْكٌ قَدِيمٌ.
۶. قُلْ إِنِّي لا أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا رَشَداً قُلْ إِنِّي لَنْ يُجِيرَنِي مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَ لَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به تبيين قلمرو نفوذ
اراده خداوند، در مورد
مرگ و
زندگی انسان، براى تصحيح
عقاید منافقان:
قُلْ مَنْ ذَا الَّذِي يَعْصِمُكُمْ مِنَ اللَّهِ إِنْ أَرادَ بِكُمْ سُوءاً أَوْ أَرادَ بِكُمْ رَحْمَةً ....
وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در توجه دادن مردم به
فطرت توحیدی و بيدار كردن آن:
۱. قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ اللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.
۲. قُلْ أَ رَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَ غَيْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ ... بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ ما تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِنْ شاءَ وَ تَنْسَوْنَ ما تُشْرِكُونَ.
۳. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصارَكُمْ وَ خَتَمَ عَلى قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ ....
۴. قُلْ مَنْ يُنَجِّيكُمْ مِنْ ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً ... قُلِ اللَّهُ يُنَجِّيكُمْ ....
۵. قُلْ أَ نَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُنا وَ لا يَضُرُّنا وَ نُرَدُّ عَلى أَعْقابِنا بَعْدَ إِذْ هَدانَا اللَّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّياطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرانَ لَهُ أَصْحابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى وَ أُمِرْنا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ.
۶. أَ فَغَيْرَ اللَّهِ أَبْتَغِي حَكَماً وَ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتابَ مُفَصَّلًا وَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ.
۷. قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا وَ هُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ لا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلَّا عَلَيْها وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى ثُمَّ إِلى رَبِّكُمْ مَرْجِعُكُمْ فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ.
۸. قالَ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَبْغِيكُمْ إِلهاً وَ هُوَ فَضَّلَكُمْ عَلَى الْعالَمِينَ.
۹. أَ يُشْرِكُونَ ما لا يَخْلُقُ شَيْئاً وَ هُمْ يُخْلَقُونَ.
۱۰. أَ لَهُمْ أَرْجُلٌ يَمْشُونَ بِها أَمْ لَهُمْ أَيْدٍ يَبْطِشُونَ بِها أَمْ لَهُمْ أَعْيُنٌ يُبْصِرُونَ بِها أَمْ لَهُمْ آذانٌ يَسْمَعُونَ بِها قُلِ ادْعُوا شُرَكاءَكُمْ ثُمَّ كِيدُونِ فَلا تُنْظِرُونِ.
۱۱. قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ مَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ مَنْ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ فَذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمُ الْحَقُّ فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلالُ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ.
۱۲. قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ قُلِ اللَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللَّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ أَ فَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدى فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ.
۱۳. قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ قُلْ أَ فَاتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءَ لا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ نَفْعاً وَ لا ضَرًّا قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُماتُ وَ النُّورُ أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكاءَ خَلَقُوا كَخَلْقِهِ فَتَشابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِمْ قُلِ اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ الْواحِدُ الْقَهَّارُ.
۱۴. قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيها إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ.
۱۵. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَداً إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِياءٍ أَ فَلا تَسْمَعُونَ قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهارَ سَرْمَداً إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ أَ فَلا تُبْصِرُونَ.
۱۶. قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ وَ إِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلى هُدىً أَوْ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ.
۱۷. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ شُرَكاءَكُمُ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ أَمْ آتَيْناهُمْ كِتاباً فَهُمْ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْهُ بَلْ إِنْ يَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً إِلَّا غُرُوراً.
۱۸. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ ائْتُونِي بِكِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور برانگيختن داورى
وجدان مشركان بر چگونگى فرجام آنان در صورت نزول عذاب الهى:
۱. قُلْ أَ رَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ.
۲. قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ مَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ مَنْ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ فَذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمُ الْحَقُّ فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلالُ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ.
۳. قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ قُلِ اللَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللَّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ أَ فَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدى فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ.
۴. قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيها إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ.
۵. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَداً إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِياءٍ أَ فَلا تَسْمَعُونَ قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهارَ سَرْمَداً إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ أَ فَلا تُبْصِرُونَ.
۶. قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ وَ إِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلى هُدىً أَوْ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ.
۷. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ شُرَكاءَكُمُ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ أَمْ آتَيْناهُمْ كِتاباً فَهُمْ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْهُ بَلْ إِنْ يَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً إِلَّا غُرُوراً.
۸. قُلْ أَ رَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ ائْتُونِي بِكِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ.
یکی از وظایف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله پاسخگویی به مردم بود.
رويكرد تمام‌عيار و پايبندى به دين استوار اسلام، دستور خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ.
۲. فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ ....
یکی از روش‌های تبلیغی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله سوال کردن بود.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، موظف به پيروى نكردن در عقايد و احكام از اكثر مردم:
أَ فَغَيْرَ اللَّهِ أَبْتَغِي حَكَماً ... وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به پرهيز از پيروى
یهود و
نصارا و ردّ
هواهای نفسانی آنان:
وَ لَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ ... وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ ... إِنَّكَ إِذاً لَمِنَ الظَّالِمِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور پيروى نكردن از هوسها و خواسته‌هاى افراد بى دانش و ناآگاه:
... وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه دار پرهيز از هر گونه
اطاعت و تن دادن به خواسته كافران:
۱. فَلا تُطِعِ الْكافِرِينَ ....
۲. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ ....
۳. وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه دار پرهيز از هر گونه
اطاعت از مشرکان، در شرك‌ورزى:
قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لا أَتَّبِعُ أَهْواءَكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور پيروى نكردن از تمايلات تكذيبگران
آیات خدا:
... وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار پرهيز از هرگونه
اطاعت از منافقان:
۱. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ ...وَ الْمُنافِقِينَ ....
۲. وَ لا تُطِعِ ... وَ الْمُنافِقِينَ ....
••• تأكيد خداوند بر اصالت سخنان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و بر پايه
هوای نفس نبودن پيامهاى آن حضرت:
وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى.
••• ممنوعيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از پيروى هواى نفسِ تكذيب‌كنندگان آيات خدا:
... وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ....
••• ممنوعيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از پيروى هواى نفسِ
اهل‌کتاب:
۱. ... وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ .... وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ ...
به قرينه آيات سابق، ضمير «هم» به اهل كتاب برمى‌گردد.
۲. ... وَ إِنَّ الَّذِينَ أُورِثُوا الْكِتابَ .... وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مورد هشدار الهى به قرار گرفتن در زمره
ظالمان، در صورت پيروى از هواى نفس:
وَ لَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ بِكُلِّ آيَةٍ ما تَبِعُوا قِبْلَتَكَ وَ ما أَنْتَ بِتابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَ ما بَعْضُهُمْ بِتابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّكَ إِذاً لَمِنَ الظَّالِمِينَ.
محروميّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از ولايت خدا، در صورت پيروى از هواى نفس يهود و نصارا:
۱. ... وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ.
۲. وَ كَذلِكَ أَنْزَلْناهُ حُكْماً عَرَبِيًّا وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ بَعْدَ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا واقٍ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلان
عبادت خدای یکتا و پرهيز از
شرک:
۱. قُلْ هذِهِ سَبِيلِي أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِي وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۲. ... قُلْ إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَ لا أُشْرِكَ بِهِ إِلَيْهِ أَدْعُوا وَ إِلَيْهِ مَآبِ.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور حراست و حفاظت كامل از
ایمان خويش، در برابر خطر
شرک:
... قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ ... وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلان نهى شدن از
پرستش غیر خدا، به مشركان:
قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ....
••• اعلام
برائت خدا و پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از مشركان، دستور الهى به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِي‌ءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَ رَسُولُهُ ....
••• پرهيز از
شک در حقّانيّت فرمانهاى الهى، فرمان خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ.
۲. الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُنْ مِنَ الْمُمْتَرِينَ.
۳. ... فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ.
۴. ... فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ.
۵. ... فَلا تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ ....
••• روا نبودن ترديد درباره بطلان معبودهاى
اهل شرک، فرمان خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
فَلا تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِمَّا يَعْبُدُ هؤُلاءِ ما يَعْبُدُونَ إِلَّا كَما يَعْبُدُ آباؤُهُمْ مِنْ قَبْلُ ....
••• شك نكردن به
لقای پروردگار، دستور خداوند به محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
... فَلا تَكُنْ فِي مِرْيَةٍ مِنْ لِقائِهِ ....
طرد نكردن مؤمنان از خويش، به جهت جلب نظر مشركان، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ لا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ ... فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور پرهيز از تبديل همسران خود به همسرانى با
طلاق آنان:
لا يَحِلُّ لَكَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَ ...
نهى خداوند از
غبطه خوردن و چشم دوختن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به رفاه و امكانات مادّى كافران:
۱. لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ.
۲. وَ لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَ رِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ أَبْقى.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، موظف به پيروى از
دین ابراهیم علیه‌السلام:
ثُمَّ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور پيروى از
وحی پروردگار خويش:
۱. اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ....
۲. وَ اتَّبِعْ ما يُوحى إِلَيْكَ ....
۳. وَ اتَّبِعْ ما يُوحى إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ....
۴. ... إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى إِلَيَ ....
پيشگامى در
پذیرش اسلام، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لا يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۲. لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ.
۳. وَ أُمِرْتُ لِأَنْ أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به پيشگامى در تسليم به درگاه خداوند:
۱. ... قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ ....
۲. لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ.
۳. وَ أُمِرْتُ لِأَنْ أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار پيشى گرفتن در
سلام کردن به مؤمنان وارد شده به محضر او و اظهار
فروتنی نسبت به آنان:
وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور برانگيختن و تشويق مؤمنان به
جهاد در
راه خدا:
فَقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ... وَ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلام يگانگى خداوند و اظهار بيزارى از شرک و معبودهاى دروغين مشركان:
۱. ... قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ.
۲. أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَعَلَيَّ إِجْرامِي وَ أَنَا بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُجْرِمُونَ.
••• مأموريّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در بيزارى جستن از اعمال مشركان عرب، در مقابل تكذيب آنان:
وَ إِنْ كَذَّبُوكَ فَقُلْ لِي عَمَلِي وَ لَكُمْ عَمَلُكُمْ ... وَ أَنَا بَرِي‌ءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ.
••• اعلام
برائت خدا و پيامبر از مشركان، دستور الهى به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِي‌ءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَ رَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَ بَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذابٍ أَلِيمٍ.
یکی از وظایف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله
تبلیغ دین خداوند بود.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار تبيين
قرآن کریم براى مردم:
۱. ... وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ....
۲. وَ ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ ....
۳. ... فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ الْمُبِينُ.
••• تبيين اختصاص تحقّق
معجزه به
اراده الهی، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ عَلى أَنْ يُنَزِّلَ آيَةً وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ.
۲. وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ جاءَتْهُمْ آيَةٌ لَيُؤْمِنُنَّ بِها قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ ما يُشْعِرُكُمْ أَنَّها إِذا جاءَتْ لا يُؤْمِنُونَ.
۳. وَ يَقُولُونَ لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ.
۴. وَ قالُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آياتٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ إِنَّما أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف بودند تا مخالفان و دشمنانشان را به
تحدی دعوت کنند.
حكم به
حلّیّت همه پاكيزه‌ها و تحريم همه ناپاكيها، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
... وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ ....
تذكّر دادن به مردم، از مسئوليّتهاى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. ... وَ ذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِما كَسَبَتْ لَيْسَ لَها مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيٌّ وَ لا شَفِيعٌ ....
۲. كِتابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِكْرى لِلْمُؤْمِنِينَ.
۳. ... فَذَكِّرْ
بِالْقُرْآنِ مَنْ يَخافُ وَعِيدِ.
۴. وَ ذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ.
۵. فَذَكِّرْ فَما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِكاهِنٍ وَ لا مَجْنُونٍ.
۶. فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّكْرى.
۷. فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ.
پاكسازى مردم از آلودگيها (شرك و ...)، از وظايف و اهداف رسالت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ ...وَ يُزَكِّيهِمْ ....
۲. ... رَسُولًا مِنْكُمْ ... وَ يُزَكِّيكُمْ ....
۳. ... إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ ...وَ يُزَكِّيهِمْ ....
۴. هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ ...وَ يُزَكِّيهِمْ ....
یکی از وظایف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله
تسبیح خداوند متعال بود.
تشويق و تحريك
اهل ایمان براى
پیکار با کافران، مسئوليّتى الهى برعهده پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. فَقاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ وَ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ اللَّهُ أَشَدُّ بَأْساً وَ أَشَدُّ تَنْكِيلًا.
۲. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفاً مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور ابلاغ پيام خداوند
مبنى بر
سیر در زمین و مطالعه در پديده‌هاى
آفرینش:
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور تشويق مردم براى سير و
سفر در
زمین، جهت مطالعه در سرگذشت پيشينيان:
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ ....
آموزش دادن به همسران و دختران خويش براى
رعایت حجاب كامل و پوشش
جلباب و
روسری از رهنمودهاى خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ ....
تعليم حقايق و معارف
قرآن به مردم، از وظايف و اهداف رسالت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. ... رَسُولًا مِنْكُمْ ... وَ يُعَلِّمُكُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُعَلِّمُكُمْ ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ.
۲. ... إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا ... يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ ....
۳. هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ... يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ ....
آموزش علوم و حقايق دور از دسترس
بشر، از اهداف و برنامه‌هاى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
كَما أَرْسَلْنا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِنا وَ يُزَكِّيكُمْ وَ يُعَلِّمُكُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُعَلِّمُكُمْ ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور رعايت
تقوای الهی:
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ ....
تلاوت قرآن، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و
رسالت او:
۱. رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ ....
۲. كَما أَرْسَلْنا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِنا ....
۳. لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ ....
۴. كَذلِكَ أَرْسَلْناكَ فِي أُمَّةٍ ... لِتَتْلُوَا عَلَيْهِمُ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ ....
۵. وَ
قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ ....
۶. وَ اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ كِتابِ رَبِّكَ ....
۷. وَ أَنْ أَتْلُوَا
الْقُرْآنَ ....
۸. اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ ....
۹. هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ ....
۱۰. رَسُولًا يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِ اللَّهِ مُبَيِّناتٍ ....
۱۱. رَسُولٌ مِنَ اللَّهِ يَتْلُوا صُحُفاً مُطَهَّرَةً.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار برخورد فروتنانه و متواضعانه با مؤمنان:
۱. ... وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ.
۲. وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور
توبیخ منافقان، به سبب بازيچه شمردن دين و استهزاى ارزشهاى الهى:
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَيَقُولُنَّ إِنَّما كُنَّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ قُلْ أَ بِاللَّهِ وَ آياتِهِ وَ رَسُولِهِ كُنْتُمْ تَسْتَهْزِؤُنَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور توجّه دادن مردم به
حقّانیّت قرآن:
قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ ....
یکی از وظایف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله
توکل بر خداوند یود.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور موضع گيرى در برابر منافقان و تهديد ايشان به افشاى اسرارشان:
يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ ... قُلِ اسْتَهْزِؤُا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ ما تَحْذَرُونَ.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به، برگزيدن برترين روشها در
جدال مباحثه و
مناظره، براى بيان مسائل دينى:
ادْعُ إِلى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، موظّف به
مجادله روشن، درباره
اصحاب کهف:
أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْكَهْفِ وَ الرَّقِيمِ كانُوا مِنْ آياتِنا عَجَباً سَيَقُولُونَ ثَلاثَةٌ رابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ وَ يَقُولُونَ خَمْسَةٌ سادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْماً بِالْغَيْبِ وَ يَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَ ثامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ ما يَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِيلٌ فَلا تُمارِ فِيهِمْ إِلَّا مِراءً ظاهِراً ....
یکی از مهمترین وظایف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله
جهاد در راه خداوند بود.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به
حمد و
ستایش خداوند:
۱. ... فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ ....
۲. وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ ....
۳. ... قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ ....
۴. ... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ ....
۵. فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور گواه خواستن از مشركان افتراگوى بر خداوند:
قُلْ هَلُمَّ شُهَداءَكُمُ الَّذِينَ يَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ هذا فَإِنْ شَهِدُوا فَلا تَشْهَدْ مَعَهُمْ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور
دریافت زکات مردم، جهت
تزکیه و تطهير آنان:
خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِها ....
دلجویی كردن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از
زکات دهندگان و
دعا براى آنان، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً ... وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ ....
••• فراخوانى مردم عرب براى
مطالعه و
تفکّر در پديده‌هاى
آسمانها و
زمین، مأموريّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
قُلِ انْظُرُوا ما ذا فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما تُغْنِي الْآياتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار فراخوانى مردمان، براى
اندیشه و مقايسه ميان
فرجام کافران و
تقواپيشگان:
قُلْ أَ ذلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ ....
••• برانگيختن مردم به بررسى و مطالعه چگونگى
آغاز آفرینش هستى، وظيفه‌اى برعهده پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ.
••• برانگيختن مردم به بررسى و مطالعه تاريخ امتهاى‌پيشين و پندگيرى از آن، وظيفه پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ.
۲. قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ.
۳. قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ كانَ أَكْثَرُهُمْ مُشْرِكِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار پاسخ گويى به
اتهامات مشرکان،
مبنى بر ساختگى بودن
قرآن، با روشن كردن حقيقت
وحی:
... قالُوا إِنَّما أَنْتَ مُفْتَرٍ ... قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هُدىً وَ بُشْرى لِلْمُسْلِمِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور ردّ ادّعاى
ایمان اعراب بادیه‌نشین، در عين
پذیرش اسلام آنان:
قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمانُ فِي قُلُوبِكُمْ ....
برداشتن تكاليف دشوار و بارهاى سنگين از دوش مردم و گسستن زنجيرهاى
جهل و
خرافه و زدودن بدعتهاى دينى، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در انجام دادن رسالت خويش:
الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَ ... وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِي كانَتْ عَلَيْهِمْ ....
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به صبر در برابر دشمنی‌ها، سختی‌ها و ... بودند.
هشدار خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در مورد
دفاع از خائنان:
وَ لا تُجادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ مَنْ كانَ خَوَّاناً أَثِيماً.
•••پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به
عفو و
گذشت از
خطاهای بنی اسرائیل و ترك هر گونه تعرض نسبت به آنان:
...
بَنِي إِسْرائِيلَ .... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى خائِنَةٍ مِنْهُمْ ... فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به عفو و گذشت از غير خائنان
بنی‌اسرائیل:
...
بَنِي إِسْرائِيلَ .... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ ...
بر اين اساس كه امر به عفو، فقط شامل غير خائنان از
بنى اسرائيل باشد.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به چشم‌پوشى از خطاى مراجعه‌كنندگان به
طاغوت و پشيمان از آن:
... يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ .... ثُمَّ جاؤُكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنا إِلَّا إِحْساناً ...فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ ...
كلمه «اعراض» به قرينه «عظهم» (آنان را
نصیحت كن) به معناى اعراض از عقوبت و خطاى آنان است، نه به معناى دورى كردن.
عفو از خطا كاران
پیکار احد، تكليف الهى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ ...فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور پيشه ساختن عفو از خطاكاران:
۱. ... فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا ....
۲. ... قُلِ الْعَفْوَ ....
۳. ... فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ ....
۴. ... فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ ....
۵. خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِينَ.
۶. وَ ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما إِلَّا بِالْحَقِّ وَ إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ.
۷. فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَ قُلْ سَلامٌ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ.
یکی از وظایفپيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرماندهی مسلمانان بود.
توصيه خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله
مبنى بر قاطعيّت در انجام دادن دستورهاى دين:
۱. الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُنْ مِنَ الْمُمْتَرِينَ.
۲. وَ قُلْ لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ اعْمَلُوا عَلى مَكانَتِكُمْ إِنَّا عامِلُونَ وَ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ.
۳. قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ وَ لا أَنا عابِدٌ ما عَبَدْتُّمْ وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ لَكُمْ دِينُكُمْ وَ لِيَ دِينِ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور اعلام ثبات و قاطعيّت عملى بر آيين خود در برابر
کفّار:
۱. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا
الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ.
۲. قُلْ يا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلى مَكانَتِكُمْ إِنِّي عامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ ....
۳. وَ إِنْ كَذَّبُوكَ فَقُلْ لِي عَمَلِي وَ لَكُمْ عَمَلُكُمْ أَنْتُمْ بَرِيئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَ أَنَا بَرِي‌ءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ.
۴. أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَعَلَيَّ إِجْرامِي وَ أَنَا بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُجْرِمُونَ.
۵. وَ قُلْ لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ اعْمَلُوا عَلى مَكانَتِكُمْ إِنَّا عامِلُونَ.
۶. قُلْ يا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلى مَكانَتِكُمْ إِنِّي عامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ.
مسئوليّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در پذيرش
بیعت زنان متعهد به
شرایط ایمان (پرهيز از
شرک،
سرقت،
زنا،
قتل اولاد،
افترا و
نافرمانی):
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا جاءَكَ الْمُؤْمِناتُ يُبايِعْنَكَ عَلى أَنْ لا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئاً وَ لا يَسْرِقْنَ وَ لا يَزْنِينَ وَ لا يَقْتُلْنَ أَوْلادَهُنَّ وَ لا يَأْتِينَ بِبُهْتانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَ أَرْجُلِهِنَّ وَ لا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبايِعْهُنَّ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ.
یکی از وظایف مهم پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله،
قضاوت و داوری بین مردم بود.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور مبارزه با بدعتها و تحريمهاى ناشى از اوهام بشرى:
۱. قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّيِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ ....
۲. قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ ....
مبارزه با زشتيها، پليديها و آزاد كردن مردم از عادات و رسوم خرافى جاهليّت، وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَ ... يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِي كانَتْ عَلَيْهِمْ ....
مبارزه با شرک و كفر، با اعتماد به
نصرت خداوند و كمك مؤمنان، مسئوليّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ إِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِينَ يا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ.
مدارا با افراد داراى برخورد منافقانه با دستورهاى آن حضرت، وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ يَقُولُونَ طاعَةٌ فَإِذا بَرَزُوا مِنْ عِنْدِكَ بَيَّتَ طائِفَةٌ مِنْهُمْ غَيْرَ الَّذِي تَقُولُ ... فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ ...
«فاعرض عنهم»: از اينكه نام منافقان برده نشده، درمى‌يابيم كه هدف، پوششى بر كارهاى آنها بوده تا اسلام استقرار پيدا كند. اين عمل، مدارا ناميده مى‌شود.
مشورت با مسلمانان در امور اجتماعى، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
... وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ....
مصلحت‌اندیشی در حلّ و فصل امور اجتماعى، از اختيارات پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
... وَ إِذا كانُوا مَعَهُ عَلى أَمْرٍ جامِعٍ ... فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ ....
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به مطالبه
برهان از
یهود و
نصارا در مورد ادعاى محروميّت
مسلمانان از
بهشت:
وَ قالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كانَ هُوداً أَوْ نَصارى ...قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به دعا براى اعطاى حجّت و دليل از درگاه خداوند براى انجام پيروزمندانه رسالت خويش:
وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِيراً.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به مطالبه برهان و دليل روشن از
مشرکان در زمينه شرك آنان:
۱. أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ ....
۲. ... أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ.
•••
موعظه منافقان مراجعه‌كننده به
طاغوت و پشيمان از آن و گوشزد كردن نتيجه اعمالشان، با بيانى رسا، وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
... يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ .... رَأَيْتَ الْمُنافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُوداً ... ثُمَّ جاؤُكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنا إِلَّا إِحْساناً وَ تَوْفِيقاً ... فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ عِظْهُمْ ....
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور
موعظه و زنده نگهداشتن ياد
قیامت و حساب در خاطره‌ها، با توجّه دادن انسانها به
قدرت خدا:
أَ فَلا يَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ وَ إِلَى السَّماءِ كَيْفَ رُفِعَتْ وَ إِلَى الْجِبالِ كَيْفَ نُصِبَتْ وَ إِلَى الْأَرْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ إِنَّ إِلَيْنا إِيابَهُمْ ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنا حِسابَهُمْ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور فرصت دادن به كافران
عصر بعثت و پرهيز از نفرين و درخواست عذاب سريع براى آنان:
فَمَهِّلِ الْكافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْداً.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مسئول نظارت بر حسن اجراى طلاق با نگهداشتن
عدّه به همراه شرايط آن:
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا الْعِدَّةَ وَ اتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَ ... وَ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ...
مخاطب قرار گرفتن شخص پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله درآغاز آيات‌مربوط به احكام طلاق با آنكه اين احكام و حدود مربوط به همه مسلمانان است، مى‌تواند بيانگر برداشت ياد شده باشد.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به نقل صحيح داستان قربانى
هابیل و
قابیل براى
اهل‌کتاب:
وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبا قُرْباناً فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ ...
ضمير «عليهم» به
بنی اسرائیل (اهل كتاب) بر مى‌گردد.
تبيين داستان
بلعم باعورا براى
عبرت گرفتن
تکذیب‌کنندگان آیات الهی، از وظايف پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِي آتَيْناهُ آياتِنا فَانْسَلَخَ مِنْها فَأَتْبَعَهُ الشَّيْطانُ فَكانَ مِنَ الْغاوِينَ ... فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور بازگويى سرگذشت
نوح علیه‌السلام و قومش، براى هشدار مشركان عرب
مکّه:
وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ ....
يادآورى سرگذشت
موسی علیه‌السلام و قومش، وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ اذْكُرُوا ...
«و إذ قال» به تقدير «اذكر»
يعنى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، داستان موسى عليه‌السلام و قومش را به ياد بياور.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به يادآورى داستان خلقت و
آفرینش انسان:
وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي خالِقٌ بَشَراً مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ .
«اذكر» قبل از «إذ قال» در تقدير است؛ يعنى به ياد بياور زمانى كه خداوند به
ملائکه گفت: مى‌خواهم
بشر بيافرينم.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار آگاه كردن بندگان، از ماجراى
مهمانان حضرت ابراهیم علیه‌السلام (
فرشتگان):
وَ نَبِّئْهُمْ عَنْ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ.
••• پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به يادآورى سرگذشت
حضرت ابراهیم علیه‌السلام در
قرآن:
۱. وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِبْراهِيمَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا.
۲. وَ اذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهِيمَ ....
توجّه ويژه به آيات سرگذشت
مریم و تشريح داستان
تولد عیسی علیه‌السلام در
قرآن، وظيفه‌اى الهى بر عهده پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِها مَكاناً شَرْقِيًّا فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجاباً فَأَرْسَلْنا إِلَيْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِيًّا قالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا قالَ إِنَّما أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلاماً زَكِيًّا.
پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به يادآورى سرگذشت
حضرت موسی علیه‌السلام در
قرآن:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا.
پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور يادآورى سرگذشت
اسماعیل صادق الوعد علیه‌السلام در
قرآن:
۱. وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا.
۲. وَ اذْكُرْ إِسْماعِيلَ ....
پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور يادآورى سرگذشت
ادریس بسيار راستگو در
قرآن:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِدْرِيسَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مسئول ياد كردن سرگذشت
حضرت داودِ صاحب قدرت و بسيار
توّاب:
... وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور يادآورى داستان
ایّوب علیه‌السلام:
وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ إِذْ نادى رَبَّهُ ....
پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور يادكرد سرگذشت
اسحاقِ صاحب قدرت و آگاهى:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ إِسْحاقَ ... أُولِي الْأَيْدِي وَ الْأَبْصارِ.
پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور يادآورى سرگذشت بنده خاصّ خدا،
یعقوبِ صاحب قدرت و آگاهى:
وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ يَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَ الْأَبْصارِ.
پيامبر گرامى اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله وظيفه‌دار ياد كردن سرگذشت
الیسع برگزيده:
وَ اذْكُرْ ... وَ الْيَسَعَ ... وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْيارِ.
پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به ياد كردن سرگذشت
ذاالکفل برگزيده:
وَ اذْكُرْ ... وَ ذَا الْكِفْلِ وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْيارِ.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور ياد كردن سرگذشت
هود علیه‌السلام و انذارهايش به
قوم عاد:
وَ اذْكُرْ أَخا عادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقافِ ....
برحذر داشتن از كارهاى ناروا، از مسئوليّتهاى اساسى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
... الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي ... وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ ....
هدایت و راهنمايى انسانها، مسئوليّتى الهى برعهده پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ وَ هُدىً وَ بُشْرى لِلْمُؤْمِنِينَ.
۲. هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى ....
۳. إِنْ تَحْرِصْ عَلى هُداهُمْ ....
۴. وَ ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ إِلَّا ... وَ هُدىً ....
۵. ... لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هُدىً وَ بُشْرى لِلْمُسْلِمِينَ.
۶. ... وَ ادْعُ إِلى رَبِّكَ إِنَّكَ لَعَلى هُدىً مُسْتَقِيمٍ.
۷. هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى ....
۸. ... وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدى.
۹. هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى ....
۱۰. أَ رَأَيْتَ إِنْ كانَ عَلَى الْهُدى.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار هدايت مردم به سوى
نور و خارج كردن آنان از ظلمتها و
گمراهی با تعاليم
قرآن:
۱. ... كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلى صِراطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ.
۲. رَسُولًا يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِ اللَّهِ مُبَيِّناتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ ....
وظيفه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هموار ساختن راه هدايت و واگذارى انتخاب به خود مردم:
فَلَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ عَلى آثارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِيثِ أَسَفاً إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا.
پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، وظيفه‌دار هدايت انسانها به
صراط مستقیم:
... وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.
دستور خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله
مبنى بر
یاد خدا بودن و توجّه به مقام ربوبى او:
۱. ... وَ اذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيراً ....
۲. وَ اذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ ....
۳. ... وَ اذْكُرْ رَبَّكَ ....
۴. وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ ....
۵. وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ ....
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۷، ص۳۳۰، برگرفته از مقاله «وظایف محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله».
