• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محتوای سوره انشقاق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سوره انشقاق نام هشتاد و چهارمین سوره قرآن کریم می باشد.



این سوره به اتفاق، مکی
[۲] البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۸۱.
[۳] مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۵.
و در ترتیب نزول ، هشتاد و سومین سوره قرآن است
[۶] تاریخ قرآن، رامیار، ص۵۸۹.
که پس از سوره انفطار و قبل از سوره روم نازل شده
[۸] التمهید، ج۱، ص۱۳۷ - ۱۴۰.
و به این ترتیب، از آخرین سوره های فرود آمده در مکّه است. نظم سوره و پیوستگی آیات آن دلیل بر نزول یکپارچه آن است.


سوره انشقاق دارای ۲۵ آیه ، ۱۰۸ کلمه
[۱۱] المعجم الاحصائی، ج۱، ص۳۰۴.
و ۴۳۰ حرف
[۱۲] روض الجنان، ج۲۰، ص۱۹۴.
[۱۳] تاریخ قرآن، رامیار، ص۵۸۹.
است
[۱۶] المعجم الاحصائی، ج۱، ص۳۰۹.
برخی با ادغام آیات ۷ - ۸ آن را ۲۴ آیه
[۱۷] الاتقان، ج۱، ص۱۵۰.
[۱۸] تاریخ قرآن، رامیار، ص۵۸۹.
[۱۹] تاریخ قرآن، حجتی، ص۱۴۸.
و بعضی افزون بر آن با یکی دانستن آیات ۱۰ و ۱۱ آن را ۲۳ آیه
[۲۱] روض الجنان، ج۲۰، ص۱۹۴.
دانسته اند.


نام مشهور سوره ، انشقاق است و بعضی آن را «انشقت» خوانده اند که از آیه نخست آن گرفته شده است.


آیه ۲۱ انشقاق یکی از موارد ده گانه سجده مستحب نزد دانشمندان شیعه
[۲۵] الموسوعة القرآنیه، ج۱۱، ص۲۰۵.
[۲۶] تفسیر جامع آیات الاحکام، ج۳، ص۱۲۵.
و از موارد چهارده گانه سجده واجب نزد بیشتر علمای اهل سنت است.
[۲۷] احکام القرآن، ج۴، ص۱۹۱۱.



۱. آیات ۱ - ۵ با بیان حوادث هولناک پایان این جهان، به برپایی روز قیامت اشاره دارد.
۲. در آیه ۶ می فرماید: برای انسان سیری است به سوی پروردگارش و او در این مسیر تا آنجا پیش می رود که پروردگارش را ملاقات کند.
۳. در آیات ۷ - ۱۲ ملاک پاداش در روز رستاخیز را نامه عمل می داند که براساس آن به حساب انسان ها رسیدگی می شود.
۴. در آیات ۱۳ - ۱۵ خوشحالی از کفر و گناه و نیز گمان به عدم معاد و بازگشت پس از مرگ را دو علّت برای عذاب بدکاران می شمارد و احاطه همه جانبه ربّ العزّه به تمامی رفتارها و پندارهای انسان را یادآور می شود.
۵. در آیات ۱۶ - ۱۹ با ۴ سوگند ، به مراحل سیر انسان در دنیا و آخرت و انتقالش از حالی به حال دیگر اشاره می کند.
۶. آیات پایانی سوره، ابراز شگفتی از ایمان نیاوردن کافران و آگاهی پروردگار از آنچه ایشان در دل پنهان کرده اند و بیان فرجام بدکاران و نیکوکاران را دربردارد.
[۲۸] اهداف کل سورة و مقاصدها فی القرآن، ج۴، ص۹۶.



در فضیلت تلاوت این سوره، از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: کسی که همواره در نمازهای واجب و مستحب سوره های انفطار و انشقاق را بخواند، خداوند بین او و حاجتش فاصله نمی افکند و مانعی میان او و خدا نخواهد بود و پیوسته خداوند به او می نگرد تا از حساب مردم فارغ شود.
[۳۰] ثواب الاعمال، ص۲۶۰.
[۳۱] مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۷۹.

در حدیثی دیگر از پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) آمده است: هرکس همواره این سوره را بخواند خداوند او را از دریافت نامه عمل از پشت سر در امان می دارد.
[۳۲] مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۵.



الاتقان فی علوم القرآن؛ احکام القرآن، ابن عربی؛ اهداف کل سورة و مقاصدها فی القرآن؛ البرهان فی علوم القرآن؛ بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز؛ پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، حجتی؛ تاریخ قرآن، رامیار؛ تفسیر التحریر و التنویر؛ تفسیر جامع آیات الاحکام؛ التفسیر الحدیث؛ تفسیر الصافی؛ تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان؛ التمهید فی علوم القرآن؛ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال؛ روض الجنان و روح الجنان؛ المعجم الاحصائی لالفاظ القرآن الکریم؛ الموسوعة القرآنیة خصائص السور؛ المیزان فی تفسیرالقرآن؛ نظم الدرر فی تناسب الآیات والسور، بقاعی.


۱. انشقاق/سوره۸۴، آیه۱.    
۲. البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۸۱.
۳. مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۵.
۴. التحریر والتنویر، ج۳۰، ص۲۱۷.    
۵. التحریر والتنویر، ج۳۰، ص۲۱۷.    
۶. تاریخ قرآن، رامیار، ص۵۸۹.
۷. بصائر ذوی التمییز، ج۱، ص۹۹.    
۸. التمهید، ج۱، ص۱۳۷ - ۱۴۰.
۹. التحریر والتنویر، ج۳۰، ص۲۱۷.    
۱۰. التفسیر الحدیث، ج۵، ص۴۲۳.    
۱۱. المعجم الاحصائی، ج۱، ص۳۰۴.
۱۲. روض الجنان، ج۲۰، ص۱۹۴.
۱۳. تاریخ قرآن، رامیار، ص۵۸۹.
۱۴. غرائب القرآن، ج۶، ص۴۶۸.    
۱۵. المیزان، ج۲۰، ص۲۴۰.    
۱۶. المعجم الاحصائی، ج۱، ص۳۰۹.
۱۷. الاتقان، ج۱، ص۱۵۰.
۱۸. تاریخ قرآن، رامیار، ص۵۸۹.
۱۹. تاریخ قرآن، حجتی، ص۱۴۸.
۲۰. الصافی، ج۵، ص۳۰۴.    
۲۱. روض الجنان، ج۲۰، ص۱۹۴.
۲۲. التحریر والتنویر، ج۳۰، ص۲۱۷.    
۲۳. الموسوعة القرآنیه، ج۱۱، ص۱۵۳.    
۲۴. انشقاق/سوره۸۴، آیه۲۱.    
۲۵. الموسوعة القرآنیه، ج۱۱، ص۲۰۵.
۲۶. تفسیر جامع آیات الاحکام، ج۳، ص۱۲۵.
۲۷. احکام القرآن، ج۴، ص۱۹۱۱.
۲۸. اهداف کل سورة و مقاصدها فی القرآن، ج۴، ص۹۶.
۲۹. المیزان، ج۲۰، ص۲۴۱.    
۳۰. ثواب الاعمال، ص۲۶۰.
۳۱. مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۷۹.
۳۲. مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۵.
۳۳. بصائر ذوی التمییز، ج۱، ص۵۰۹.    

دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «سوره انشقاق».    




جعبه ابزار