قَمَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَمَر (به فتح قاف و میم) یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای ماه است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
علم خداوند و ... از این واژه استفاده نموده است.
قَمَر به معنای ماه آمده است.
به برخی از مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (علیه‌السلام) درباره علم خداوند فرموده است:
«وَ لا یَخْفَی عَلَیْهِ مِنْ عِبادِهِ شُخوصُ لَحْظَة وَ لا کُرورُ لَفْظَة... وَلاَ غَسَق سَاج، يَتَفَيَّأُ عَلَيْهِ الْقَمَرُ الْمُنِيرُ، وَ تَعْقُبُهُ الشَّمْسُ ذَاتُ النُّورِ»؛
«به
خدا مخفی نمی‌ماند خیره شدن چشمی و نه تکرار لفظی... و نه شب آرامی که ماه روشنی دهنده بر آن سایه می‌افکند و
آفتاب نورانی آن را تعقیب می‌کند».
محمد عبده گوید: تعبیر از نور ماه به «سایه افکندن» تشبیه لطیف و دقیق است.
حضرت (علیه‌السلام) درباره
ملخ فرموده است:
«خَلَقَ لَهَا عَيْنَيْنِ حَمْرَ اوَيْنِ، وَ أَسْرَجَ لَهَا حَدَقَتَيْنِ قَمْرَاوَيْنِ، وَ جَعَلَ لَهَا السَّمْعَ الْخَفِيَّ، وَ فَتَحَ لَهَا الْفَمَ السَّوِيَّ»؛
«خداوند برای او دو چشم قرمز آفرید و دو حدقه نور دهنده در سر او روشن کرد، و برای او گوش پنهان قرار داد و
دهان مناسب با بدنش باز کرد».
«لیله قمراء» شبی را گویند که ماه آن را روشن کرده است گویی هر چشم ملخ یک شب مهتابی است.
مواردی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قمر»، ج۲، ص۸۷۸.
