• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قنص (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: صید (مفردات‌قرآن)، صید.


قَنص (به فتح قاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای شکار کردن است.
دو مورد از این ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.



قَنص به معنای شکار کردن آمده است. «قَنَصَ الظَبيَ‌ قَنْصاً: صادهُ‌»


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۸۲

امام علی (علیه‌السلام) درباره دنیا فرموده است: «حَتَّی إِذا أَنِسَ نافِرُها وَ اطْمَأَنَّ ناکِرُها قَمَصَتْ بِأَرْجُلِها وَ قَنَصَتْ بِأَحْبُلِها... و أَعْلَقَتِ الْمَرْءَ أَوْهَاقَ الْمَنِيَّةِ» «تا چون نفرت کننده با او انس گرفت و مکروه دارنده به آن اطمینان پیدا کرد با هر چهار پای خودش برخیزد و بر گردن انسان ریسمان‌های مرگ را می‌بندد...» (شرح‌های خطبه: )
«قنصت باحبلها» یعنی شکار کرد با حبل‌ها و دام‌های خود. معنای آن در «قمص» گذشت.

۲.۲ - خطبه ۱۹۲

درباره حیله‌های شیطان فرموده است: «وَ أَجْلَبَ بِخَيْلِهِ عَلَيْكُمْ، وَ قَصَدَ بِرَجِلِهِ سَبِيلَكُمْ، يَقْتَنِصُونَكُمْ بِكُلِّ مَكَان» یعنی سواران خویش را بر شما حمله‌ور کرده و با پیاده‌های خود شما را قصد نموده، در هر مکان شکارتان می‌کنند. (شرح‌های خطبه: )


این ماده دو بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۸۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۱۸۲.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۴۲۴.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۴۵، خطبه ۸۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۳۰، خطبه ۸۱.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۰۸، خطبه ۸۳.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۰۷.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۱۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۳۵۳.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۳۵۸.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۲۴۷.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص ۴۵۳، خطبه ۱۹۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۶۴، خطبه ۱۹۰.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۸، خطبه ۱۹۲.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۴۹.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۱۷.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۳۴.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۳۸۰.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۲۹۱.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۱۴۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قنص»، ج۲، ص۸۸۰.    






جعبه ابزار