فواحش (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فواحش: (لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ) «فَواحِش» از مادّه «
فَحْش- فَحشاء» جمع
«فاحشه» به معناى خصوص اعمالى است كه فوق‌العاده زشت و ناپسند است،
نه همه
گناهان، و شايد تأكيد روى اين مطلب كه خواه پنهان باشد يا آشكار، از اين جهت است كه عرب‌هاى جاهلى، عمل زشت منافى عفت را اگر پنهانى انجام مى‌شد، مجاز مى‌شمردند، و تنها در صورتى كه آشكار بود، ممنوع مى‌دانستند.
ذكر اين تعبير بعد از
«كبائر» در
سوره «شوری»، به اصطلاح از قبيل ذكر خاص بعد از عام مى‌باشد، و در حقيقت، بعد از بيان اجتناب مؤمنان راستين از همه
گناهان کبیره، روى
گناهان زشت و ننگين، تكيه بيشترى شده است تا اهميت آن را آشكار سازد.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
فواحش:
(قُلْ تَعَالَوْاْ أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلاَّ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلاَدَكُم مِّنْ إمْلاَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ وَلاَ تَقْرَبُواْ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ) (بگو: بياييد آنچه را پروردگارتان بر شما
حرام كرده است برايتان بخوانم: اين‌كه چيزى را همتاى خدا قرار ندهيد؛ و به
پدر و
مادر نيكى كنيد؛ و فرزندانتان را از ترس فقر، نكشيد؛ ما شما و آنها را
روزی مى‌دهيم؛ و به كارهاى زشت نزديك نشويد، چه آشكار باشد چه پنهان؛ و انسانى را كه خداوند محترم شمرده، به
قتل نرسانيد، مگر به حق (و از روى استحقاق). اين چيزى است كه خداوند شما را به آن سفارش كرده، تا بينديشيد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه فواحش جمع فاحشه است كه به معناى كار بسيار زشت و شنيع است، و خداى تعالى در كلام خود
زنا و
لواط و نسبت زنا به مردان و زنان
پاکدامن را از مصاديق فاحشه شمرده، و از
ظاهر كلام برمى‌آيد كه مراد از فاحشه
ظاهرى گناه علنى و مقصود از فاحشه باطنى
گناه سرى و روابط نامشروع برقرار كردن در پنهانى است..
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَن تُشْرِكُواْ بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ) (بگو: خداوند، تنها اعمال زشت را، حرام كرده است؛ چه آشكار باشد و چه پنهان؛ و همچنين
گناه و
ستم به نا حق را؛ و اين‌كه چيزى را كه خداوند دليلى براى آن نازل نكرده، همتاى خداوند قرار دهيد؛ و چيزى را كه نمى دانيد به خدا نسبت دهيد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از فواحش
گناهانى است كه حد اعلاى شناعت و زشتى را داشته باشد، مانند زنا، لواط و امثال آن.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ) (همان كسانى كه از
گناهان بزرگ و اعمال زشت اجتناب مى‌ورزند، و هنگامى كه خشمگين شوند
عفو مى‌كنند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه فواحش جمع فاحشة است كه به معناى
گناه شنيع و بى‌شرمانه است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فواحش»، ص۴۲۶.
