فجر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

فَجْر (به فتح فاء و سکون جیم) از واژگان قرآن کریم به معنای شكافتن و صبح است.
مشتقات فَجْر که در آیات قرآن آمده عبارتند از:

---

فَجْر به معنای شکافتن است.
«فَجَرَ الْقَناةَ: شَقَّهُ» بعضى قيد وسعت را به آن اضافه كرده‌اند.
فاجِر: گناه را به قول راغب از آن فجور گويند كه پرده دیانت را پاره می‌كند، عامل آن فاجِر است‌.
فَجَرَه و فُجّار: جمع فاجِر در قرآن فَجَرَه و فُجّار است‌.
تَفَجُّر و اِنْفِجار: شكافته شدن‌ است.

---

به مواردی از فَجْر که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - تَفْجُرَ (آیه ۹۰ سوره اسراء)

(وَ قالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى‌ تَفْجُرَ لَنا مِنَ الْأَرْضِ يَنْبُوعاً)
«گفتند: هرگز به تو ایمان نياوريم تا از اين سرزمين براى ما چشمه‌اى بشكافى.»

۲.۲ - الْفَجْرِ (آیه ۷۸ سوره اسراء)

(... وَ قُرْآنَ‌ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ‌ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً)
«و نماز صبح را بخوان كه نماز صبح مشهود است.»

۲.۳ - فَجَّرْنا (آیه ۳۳ سوره كهف)

(وَ فَجَّرْنا خِلالَهُما نَهَراً)
«ميان آن دو باغ نهرى شكافتيم و جارى كرديم.»

۲.۴ - فُجِّرَتْ‌ (آیه ۳ سوره انفطار)

(وَ إِذَا الْبِحارُ فُجِّرَتْ‌)
(و آن زمان كه درياها به هم بپيوندند.)

۲.۵ - فاجِراً (آیه ۲۷ سوره نوح)

(وَ لا يَلِدُوا إِلَّا فاجِراً كَفَّاراً)
(و جز نسلى فاجر و کافر به دنيا نمى‌آورند.)

۲.۶ - كَالْفُجَّارِ (آیه ۲۸ سوره ص)

(أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِينَ‌ كَالْفُجَّارِ)
(يا پرهيزگاران را همچون فاجران (قرار دهیم)؟!)

۲.۷ - الْفَجَرَةُ (آیه ۴۲ سوره عبس)

و (أُولئِكَ هُمُ الْكَفَرَةُ الْفَجَرَةُ)
(آنان همان كافران و فاجرانند.)

۲.۸ - يَتَفَجَّرُ (آیه ۷۴ سوره بقره)

(وَ إِنَّ مِنَ الْحِجارَةِ لَما يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهارُ)
(چرا كه پاره‌اى از سنگ‌ها مى‌شكافد و از آن نهرها جارى مى‌شود.)

۲.۹ - فَانْفَجَرَتْ‌ (آیه ۶۰ سوره بقره)

(فَانْفَجَرَتْ‌ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً)
(ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشيد.)

---