عبدالعزیز بن حارث تمیمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تمیمی، عبدالعزیز بن حارث، مکنّا به ابوالحسن،
محدّث و
فقیه حنبلی در قرن چهارم است.
در ۳۱۷ متولد شد.
از زادگاه و جزئیات زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست.
وی از بزرگان
مذهب حنبلی بود و به
علم اصول،
فقه و
خلاف (
فقه تطبیقی) تسلط داشت.
از او به بزرگی و منزلت یاد کرده اند.
از کسانی که وی از آن‌ها
حدیث نقل کرده، نام ابوبکر نیشابوری، نِفْطَوَیْه،
قاضی مَحامِلی، محمدبن مَخْلَددُوری (ابن مَخلَد) و ابوبکر عبدالعزیز معروف به غلام خَلّال که از مصاحبان تمیمی نیز بوده، ذکر شده است.
عبدالوهاب (فرزند تمیمی) و بِشْری بن عبداللّه رومی از وی حدیث نقل کرده اند.
خطیب بغدادی با ذکر دلایلی وی را
جاعل حدیث معرفی کرده
اما ابن جوزی ضمن رد دلایل او، ایراد چنین اتهاماتی را ناشی از
تعصب خطیب به
مذهب خویش، زیاده روی او در حق پیروان دیگر مذاهب و
کینه نسبت به
حنبلیان دانسته است.
شرح حال نویسان، ابوعلی بن ابی موسی و ابوالحسین بن هرمز و عمربن حسین خِرَقی
را از همنشینان و مصاحبان وی معرفی کرده اند.
تمیمی در فقه و اصول فقه، از جمله در خلاف و
فرایض (
ارث)، تصنیفاتی داشته ولی حتی نامی از این آثار به ما نرسیده است.
تمیمی در
ذیقعدة ۳۷۱ درگذشت.
مدفنِ او در باب حرب
بغداد در نزدیکی مقبرة
احمدبن حنبل است.
(۱) ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج ۲، بیروت: دارالمعرفه، (بی تا).
(۲) ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، قاهره (۱۳۸۳/ ۱۹۶۳).
(۳) ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
(۴) ابن کثیر، البدایة و النهایة فی التاریخ، بیروت: دارالفکر العربی، (بی تا).
(۵) مجیرالدین عبدالرحمان بن محمد حنبلی.
(۶) المنهج الاحمد فی تراجم اصحاب الامام احمد، ج ۲، چاپ ریاض عبدالحمید مراد، بیروت ۱۹۹۷.
(۷) خطیب بغدادی.
(۸) صفدی.
(۹) کحّاله.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تمیمی»، شماره۳۹۰۲.
