• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عباس بن فرج ریاشی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوالفضل عباس بن فرج ریاشی بصری بغدادی (۱۷۷-۲۵۷ هـ)، از راویان، لغت‌شناسان و عالمان به تاریخ عرب جاهلیت، شعر و نحو و ادب، قرن سوم هجری قمری در بغداد و بصره بود.


ابوالفضل عباس بن فرج بن علی ریاشی بصری بغدادی، در سال ۱۷۷ هـ به دنیا آمد.
[۱] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    
[۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۲۶۴.    
اهل بصره
[۳] ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۵۱۳.    
و از موالی محمد بن سلیمان بن علی‌ هاشمی بود.
[۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۱۳۷.    
[۵] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۲، ص۳۶۷.    
پدر عباس، بنده ریاش از قبیله جذام بود و بدین‌جهت به ریاشی منسوب شد.
[۶] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۸۱.    

وی را از راویان و عالم به تاریخ و حوادث عرب جاهلی و شعر
[۷] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    
[۸] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۲۹.    
و لغت شمرده و در علم نحو و ادب مقام بالایی برای او قائل‌اند. از مازنی نقل است که ریاشی برای من کتاب می‌خواند و او در علم بالاتر از من بود.
[۹] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۱۴، ص۲۳۷.    
[۱۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۲۷.    
ریاشی به بغداد سفر کرد و مدتی در آنجا به نقل حدیث پرداخت
[۱۱] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۱۴، ص۲۳۷.    
متوکل او را قاضی بصره کرد، ولی او نپذیرفت. در بصره با ابوالعباس ثعلب ملاقات کرد و مورد احترام او قرار گرفت.

ریاشی از اساتیدی چون اصمعی، ابوعبید بن المثنی و ابوداود طیالسی بهره برد.
[۱۲] صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۸۹.    
[۱۳] ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۳۲۸.    
[۱۴] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۷.    
[۱۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۶۲.    
از شاگردان وی می‌توان به محمد بن یزید مبرّد، ابن‌درید و ابن‌ابی‌الدنیا اشاره کرد.
[۱۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۱۷۲.    


ریاشی، در سال ۲۵۷ هـ که واقعه صاحب زنج در بصره رخ داد و سپاه صاحب زنج به قتل و غارت شهر پرداخته و آن‌را به آتش کشیدند، ریاشی در مسجد بصره در حال اقامه نماز ظهر بود که مهاجمان ریخته و با شمشیر او را به قتل رساندند.
[۱۷] ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۱۳۴.    
[۱۸] صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۸۹.    
[۱۹] ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۲۵.    
[۲۰] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۶۶.    
او در هشتاد سالگی درگذشت.
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۶۹.    


آثار ریاشی عبارت‌اند از: الابل، الخیل، ما اختلف اسمائه من کلام العرب
[۲۲] بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
[۲۳] بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۲۶۱.    
و نیز اشعاری دارد.
[۲۴] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۲۵] تفضلی، آذر و فضائلی، مهین، فرهنگ بزرگان، ص۲۵۹.
[۲۶] ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۱۷۷.    
[۲۷] فروخ، عمر، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۳۱۹.


۱. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    
۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۲۶۴.    
۳. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۵۱۳.    
۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۱۳۷.    
۵. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۲، ص۳۶۷.    
۶. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۸۱.    
۷. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    
۸. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۲۹.    
۹. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۱۴، ص۲۳۷.    
۱۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۲۷.    
۱۱. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۱۴، ص۲۳۷.    
۱۲. ↑ صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۸۹.    
۱۳. ↑ ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۳۲۸.    
۱۴. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۷.    
۱۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۶۲.    
۱۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۱۷۲.    
۱۷. ↑ ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۱۳۴.    
۱۸. ↑ صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۸۹.    
۱۹. ↑ ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۲۵.    
۲۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۶۶.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۶۹.    
۲۲. ↑ بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۳۷.    
۲۳. ↑ بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۲، ص۲۶۱.    
۲۴. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۶۲.    
۲۵. ↑ تفضلی، آذر و فضائلی، مهین، فرهنگ بزرگان، ص۲۵۹.
۲۶. ↑ ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۱۷۷.    
۲۷. ↑ فروخ، عمر، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۳۱۹.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۲۶، برگرفته از مقاله «عباس بن فرج ریاشی».
• عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۸۹.


رده‌های این صفحه : ادیبان سده سوم (قمری) | درگذشتگان سال 257 (قمری) | راویان صاحب کتاب | زادگان سال 177 (قمری) | لغت شناسان سده سوم(قمری) | محدثان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | نحویان سده سوم(قمری)
جعبه ابزار