طائر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طائر: (لا طائِرٍ يَطِيْرُ بِجَنَاحَيْهِ) «طائر» از مادّه «
طَیَران» به هر گونه پرنده‌اى گفته مى‌شود،
منتها چون در پاره‌اى از موارد به امور معنوى كه داراى پيشرفت و جهش هستند اين كلمه اطلاق مى‌شود در آيه مورد بحث، براى اين كه نظر فقط روى
«پرندگان» متمركز شود جمله «
يَطِيْرُ بِجَنَاحَيْهِ» به آن افزوده شده است.
ولى، در
سوره «اسراء» اشاره به چيزى است كه در ميان عرب معمول بوده، كه به وسيله پرندگان، فال نيک و بد مى‌زدند، و از چگونگى حركت آنها، نتيجه‌گيرى مى‌كردند.
مثلًا اگر پرنده‌اى از طرف راست آنها حركت مى‌كرد، آن را به فال نيک مى‌گرفتند، و اگر از طرف چپ حركت مى‌كرد آن را به فال بد مى‌گرفتند (و به آن
«تطيّر» مى‌گفتند). اما غالباً اين كلمه (تطيّر) به معناى فال بد زدن به كار مى‌رود، در حالى كه
«تفأّل» بيشتر به فال نيک زدن گفته مى‌شود.
ترجمه و تفسیر آیات
طائر:
(وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِي الأَرْضِ وَلاَ طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثَالُكُم مَّا فَرَّطْنَا فِي الكِتَابِ مِن شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ) (هيچ جنبنده‌اى در
زمین، و هيچ پرنده‌اى كه با دو بال خود پرواز مى‌كند، نيست مگر اين‌كه امّتهايى همانند شما هستند. ما هيچ چيز را در اين كتاب، فروگذار نكرديم؛ سپس همگى به سوى پروردگارشان محشور مى‌گردند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
طائر هر حيوانى را گويند كه با دو بال خود، در فضا شناورى كند، و جمع آن
طير است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا) ()
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از كلمه
طائر هر چيزى است كه با آن بر ميمنت و نحوست استدلال شود، و حسن عاقبت و يا سوء آن كشف و آشكار گردد، زيرا براى هر انسانى چيزى كه مربوط به عاقبت امر بوده و بتوان به وسيله آن به كيفيت عاقبتش از خير و شر پى برد وجود دارد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «طائر»، ص۳۵۱.
