صَيْد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَيْد (به فتح صاد و سکون یاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای شکار کردن است.
شکار کردن در
اسلام دارای احکامی است که در کتب فقهی بیان شده است.
مشتقات
صَيْد که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
فَاصْطادُوا (به فتح فاء و سکون صاد) به معنای شکار بکنید؛
الصَّیْدَ (به فتح صاد و سکون یاء) به معنای شکار است.
صَيْد به معنای شکار کردن است.
«صَادَهُ صَيْداً: قنصهُ و اخذهُ بحیلة.» صید همان‌طور که مصدر است، به معنای مفعول یعنی شکار شده نیز می‌آید.
به مواردی از
صَيْد که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ أُحِلَّتْ لَكُم بَهِيمَةُ الأَنْعَامِ إِلاَّ مَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ غَيْرَ مُحِلِّي الصَّيْدِ وَ أَنتُمْ حُرُمٌ إِنَّ اللّهَ يَحْكُمُ مَا يُرِيدُ) (اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! به پيمان‌ها و قراردادها وفا كنيد! چهار پايان و جنين آن‌ها براى شما حلال شده است؛ مگر آن‌چه بر شما خوانده مى‌شود و استثنا خواهد شد. و در حالى كه در احرام هستيد، صيد را حلال نشمريد. خداوند هر چه را بخواهد و مصلحت باشد حكم مى‌كند.)
(وَ اِذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادُوا) «چون از
احرام خارج شدید شکار بکنید.»
یعنی بعد از احلال شکار جایز است.
صید همان‌طور که مصدر است، به معنی مفعول یعنی شکار شده نیز می‌آید.
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللّهُ بِشَيْءٍ مِّنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللّهُ مَن يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ) (اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد!
خداوند شما را با شكارهايى كه در حال
احرام به شما نزديک مى‌شوند، به طورى كه دست‌ها و نيزه‌هايتان به آن مى‌رسد، مى‌آزمايد؛ تا مشخص كند چه كسى با ايمان به
غیب از خدا مى‌ترسد و هر كس بعد از آن تجاوز كند، مجازات دردناكى خواهد داشت.)
(یا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّیْدَ وَ اَنْتُمْ حُرُمٌ) (اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد! در حال احرام، شكار نكنيد.)
(وَ حُرِّمَ عَلَیْکُمْ صَیْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً) (ولى تا زمانى كه محرم هستيد، شكار صحرايى براى شما
حرام است.)
آیات صید در
قرآن مجید همه در
سوره مائده است آیات: ۱ و ۲ و ۹۴ و ۹۵ و ۹۶ آمده است. صید در اسلام در صورتی
حلال است که شخص برای تامین مخارج خویش و عائله‌اش شکار کند و برای خوش‌گذرانی حرام می‌باشد. فقهاء سفر کسانی را که برای تفریح به شکار می‌روند
سفر معصیت دانسته و حکم به اتمام
روزه و
نماز کرده‌اند.
حرمت شکار تفریحی ظاهرا از آن جهت است که روا نیست شخص برای ارضاء تمایل نفسانی خویش، حیوانات و پرندگانی را که در این زمین پهناور بی‌آن‌که به کسی آزار برسانند، شکار کنند. ولی اگر احتیاج داشته باشد، آن مطلب دیگری است. شکار کردن احکام به خصوصی دارد که در فقه اسلامی مشروحا بیان شده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صید»، ج۴، ص۱۶۷-۱۶۸.
