مرکبتام بر دو قسم است: خبری و انشائی. وجه تمایز این دو قسم، قابلیت و عدم قابلیت صدق و کذب آنهاست. مرکبتام خبری (قضیه)، به خلاف مرکبتامانشائی، قابل صدق و کذب است. صدق یعنی مطابقت مفاد قضیه با واقع و کذب یعنی مطابقت نداشتن آن با واقع. صدق و کذب در مفردات راه ندارد،
زیرا صدق و کذب اختصاص به نسبت دارد و نسبت ذهنی اگر با نسبت خارجی از جهت سلب و ایجاب، و ضرورت و لاضرورت مطابقت داشته باشد، قضیه صادق است و در صورت عدم تطابق، قضیه کاذب است.
[۲]قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۱۳-۱۱۵.
۱. صدق در قضیه حملیه، مطابقت نسبت حکمیه بین موضوع و محمول با نفس الامر و مطابَق قضیه است، و کذب قضیه حملیه، عدم چنین مطابقتی است. ۲. صدق در قضیه شرطیه متصله، مطابقت حکم به اتصال یا سلب اتصال میان مقدم و تالی با نفس الامر و مطابَق آن است، و کذب قضیه متصله، عدم چنین مطابقتی است. ۳. صدق در قضیه شرطیه منفصله، مطابقت حکم به انفصال یا سلب انفصال میان مقدَّم و تالی با نفس الامر و مطابَق آن است، و کذب قضیه منفصله، عدم چنین مطابقتی است.
