• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شکر (منطق)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: شکر (ابهام‌زدایی).

شکر، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای تقریر خطیب از محاسن و منافع امر واقع شده در گذشته است.



خطابه بر سه نوع است: مشاوَرات، منافَرات و مشاجَرات.

۱.۱ - مشاوره

هرگاه امری که در اطراف مصالح و مفاسد آن انشای خطابه می‌شود هنوز وجود نیافته باشد و در آینده ممکن است موجود شود، آن خطابه، «مشاوره» خوانده می‌شود و نتیجه آن اذن و ترخیص یا منع و تشنیع است.

۱.۲ - منافره

هر گاه امر مورد نظر، در وقت انشای خطابه موجود باشد، آن خطابه «منافره» خوانده می‌شود که یا به قصد اثبات فضیلت و منفعت امر موجود است یا اثبات رذیلت و مضرّت آن. در صورت اول، «مدح» و در صورت دوم، «ذمّ» خوانده می‌شود.

۱.۳ - مشاجره

هر گاه خطابه در اطراف امری انشا شود که در گذشته موجود شده است، آن خطابه «مشاجره» خوانده می‌شود.حال اگر آن امر، نافع باشد و خطیب هم منافع آن را تبیین ‌کند و مخاطب نیز نزاعی در آن نداشته باشد، مفاد خطابه، ستایش و سپاس‌گویی از گذشته است، از همین رو خطابه را اصطلاحاً «شکر» می‌گویند، اما اگر آن امر، ضرر داشته باشد و خطیب هم مضرّات و پیامدهای منفی آن را تبیین ‌کند، در این موقع ممکن است مخاطب در صدد نزاع و دفاع برآید. به این سبب، به این قسم خطابه «مشاجرات» یا «خصامیات» می‌گویند.


شکر که یکی از انواع مشاجره است به معنای سپاس‌گزاری و تشکر از آن چیزی است که در گذشته واقع شده است. شکر به این است که خطیب، کمالات و فضایلی که در زمان گذشته قائم به کسی یا چیزی بوده است را بازگو کند؛ مثلاً اگر انسان است فضایل او را بیان کند و اگر از جمادات است کمالات سزاوار به حال او را بازگو کند.
[۴] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۰.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    


۱. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۵.    
۲. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۵۴۱.    
۳. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۵.    
۴. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۰.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «شکر»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۲۶.    




جعبه ابزار