زرع (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زَرْع (به فتح زاء و سکون راء) یکی از واژگان به کار رفته در
قرآن کریم به معنای کاشتن و رویاندن است.
زَرْع به معنای روياندن و كاشتن است و نيز
مصدر به معنى
مفعول باشد كه خواهيم گفت.
راغب میگويد: زرع به معنى روياندن است و حقيقت آن با امور خدائى است نه بشرى.
(أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ) «آيا شما آن را میرويانيد يا مائيم روياننده ...» و اگر به
انسان نسبت داده شود از اين جهت است كه انسان عامل و فاعل اسباب زرع است.
طبرسی ذيل آيه فوق فرموده: آيا شما آن را میرويانيد يا مائيم روياننده و از
رسول خدا صلیاللهعلیهوآله روايت است كه فرمود :«
«لَا يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ زَرَعْتَ وَ لْيَقُلْ حَرَثْتَ»» «كسى از شما نگويد زرع كردم و بگويد
حرث كردم.»
ولى ذيل آيه
(قالَ تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً ...) (گفت: هفت سال پى در پى زراعت مىكنيد. ...)
آن را كاشتن گفته است.
در
صحاح كاشتن و روياندن هر دو را گفته است
همچنين است قول
قاموس و
اقرب.
در قرآن مجيد چنانكه معلوم شد در روياندن و كاشتن هر دو به كار رفته است و بنا بر قول راغب زارع فقط خداست و بشر حارث است لا غير چنانكه فرموده
(أَ فَرَأَيْتُمْ ما تَحْرُثُونَ) (آيا درباره آنچه كشت مىكنيد انديشيدهايد؟!)
زُرَّاع بضم (ز) جمع زارع است.
(فَاسْتَوى عَلى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ) «بر ساقههاى خود ايستاد زارعان را روئيدن آن به شگفت میآورد.»
(يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّيْتُونَ) ((خداوند با آن
آب)، براى شما زراعت و
زیتون مىروياند.)
زرع در اين آيه و غيره به معنى مزروع (كشت) است چنانكه گذشت.
جمع زرع در قرآن زُروع است.
•
(كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ • وَ زُرُوعٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ) (سرانجام همگى نابود شدند چه بسيار باغها و چشمهها كه به جاى گذاشتند، و كشتزارها و قصرهاى پر ارزش.)
•
(وَ زُرُوعٍ وَ نَخْلٍ ...) (در ميان كشتزارها و نخلها ...)
قرشی بنایی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «زرع»، ج۳، ص۱۶۰.