رَعْی (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَعْی (به فتح راء و سکون عین) از
واژگان قرآن کریم به معنای مراعات و محافظت است.
مشتقات
رعی در
آیات قرآن عبارتند از:
مَرْعى ( به فتح میم و سکون راء) به معنى چراگاه،
رِعاء (به کسر راء) جمع راعى به معناى چوپان،
راعِنا (به کسر عین) به معنای حال ما را مراعات كن و مهلت بده، آمده است.
رَعْى به معنای مراعات و محافظت است.
راغب می‌گويد: اصل رعى حفظ
حیوان است به واسطه
غذا و يا دفع
دشمن از آن.
طبرسی فرموده: مراعات، محافظت و مراقبت نظير هم‌اند و هر كه بر قومى ولايت داشته باشد راعى آن قوم است و راعى سائس و تدبير كننده است.
به مواردی از
رَعْى که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(فَما رَعَوْها حَقَ رِعايَتِها) (ولى حق آن را رعايت نكردند.)
(كُلُوا وَ ارْعَوْا أَنْعامَكُمْ) «بخوريد و چهارپايانتان را
بچرانيد.»
على هذا
چرانيدن و به چرا فرستادن
چهارپایان يک نوع محافظت از آنها است.
(و آن كس كه چراگاه را به وجود آورد، سپس آن را تيره و خشكيده ساخت.)
مَرْعى به معنى چراگاه است. محلی كه چهارپايان با چريدن محافظت می‌شوند.
(قالَتا لا نَسْقِي حَتَّى يُصْدِرَ الرِّعاءُ وَ أَبُونا شَيْخٌ كَبِيرٌ) «گفتند
گوسفندان خود را
آب نمی‌دهيم تا چوپان‌ها گوسفندان خويش را برگردانند.»
رِعَاء و رُعَاة جمع راعى به معنى چوپان است.
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا وَ اسْمَعُوا وَ لِلْكافِرِينَ عَذابٌ أَلِيمٌ) (اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه از پيامبر تقاضاى مهلت براى درك آيات قرآن مى‌كنيد نگوييد: «راعنا»؛ بلكه بگوييد: «انظرنا». زيرا كلمه اوّل، هم به معناى «ما را مهلت بده»، و هم به معناى «ما را تحميق كن» مى‌باشد؛ و دستاويزى براى دشمن است و به دستورات الهى گوش فرا دهيد! و براى كافران عذاب دردناكى است.)
براى روشن شدن اين آيه لازم است آيه ديگرى را نقل كنيم. آيه اول دستور می‌دهد كه به جاى «راعنا» بگويند «انظرنا» و اگر عمل نكنند آن به حكم
کفر است.
در آيه دوم سخن
یهود را نقل كرده كه می‌گفتند: «شنيديم و
عصیان كرديم و بشنو اى كاش ناشنوا باشى و گويند «راعنا» ما را مراعات كن و گفتارشان زبان بازى و طعنه و
تمسخر به دين است ....»
نقل شده كه
مسلمانان موقع سخن گفتن به آن حضرت می‌گفتند يا
رسول الله راعنا يعنى حال ما را مراعات كن و مهلت بده تا بفهميم و اين لفظ در ميان يهود و لغت آنها معناى
فحش می‌داد (و شايد به معنى بشنو ايكاش ناشنوا باشى بود) يهود از فرصت استفاده كرده و همان كلمه را درباره حضرت به كار می‌بردند و از آن ناسزا قصد می‌كردند لذا مسلمانان از به كار بردن آن كلمه نهى شدند (تا
یهود نيز به زبان نياورند) و دستور آمد كه به جاى «راعنا» بگویيد «انظرنا» يعنى منتظر ما باش و ما را مهلت بده تا سخن شما را درک كنيم.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رعی»، ج۳، ص۱۰۶.
