رحلة مصر و السودان (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «رحلة مصر و السودان»، تالیف
محمد مهری کرکوکی ، به
زبان عربی است و موضوع آن بیان
تاریخ و جغرافیای
مصر و
سودان می‌باشد. کتاب، در اصل به
زبان ترکی بوده و خود مؤلف با افزودن مباحثی فراوان، آن را به عربی برگردانده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و متن است و فاقد باب بندی و فصل بندی می‌باشد. مؤلف در موارد گونان از
اشعار عربی، فارسی و ترکی استفاده نموده است.
۱. کتاب، با مطلبی کوتاه تحت عنوان «الافادة» آغاز گردیده و در آن عناوین کلی مطالب کتاب بیان شده است، سپس مآخذ عربی، ترکی، فارسی و فرنگی‌ای که مطالب کتاب، از آنها اخذ شده، ذکر گردیده است؛ مآخذی از قبیل
تاریخ مصر القدیم ،
تاریخ ابی الفداء ،
تاج التواریخ ،
انهار التواریخ ،
الهلال و الصلیب ،
تاریخ روضة الصفا و...
۲. بعد از آن، مقدمه مؤلف
ذکر شده است و در آن، از
سفر مؤلف به سودان و سیر و سیاحت در آن
ولایت و اهمیت سیاحت و ماجرای تالیف کتاب سخن رفته است.
۳. متن کتاب، مشتمل است بر مباحثی پیرامون
شهر قاهره از آغاز پیدایش
اسلام و
خلفا و حکام و سلاطینی که بر
مصر حکومت نموده‌اند که در این میان مباحث ارزش مند و متنوعی مطرح شده است؛ مباحثی در باره
خلفای راشدین و
خلافت آنها و نامه‌هایی که بین رستم و
سعد بن ابی وقاص رد و بدل شده است، رزم رستم با سعد و کشته شدن رستم، فتح مصر در زمان
خلافت عمر (سال ۱۸ ق)، هیئت اعزامی به نزد مقوقس، واگذاردن
حسن بن علی حکومت را به
معاویه ،
حکومت بنی امیه و خلفای اموی و پاره‌ای از مسائل این دوره، همچون حرکت
حسین بن علی به سوی
کوفه ، خلافت
عبدالله بن زبیر ، باطل کردن
عمر بن عبد العزیز سب
علی بن ابی طالب را بر سر منبرها، ذکر حکومت‌های
بنی عباس ،
طولونیه ،
فاطمیه ،
اخشیدیه ، آغاز بنای
قاهره در سال ۳۵۹ توسط جوهر (برده‌ای رومی که المعز لدین الله، خلیفه فاطمی وی را
تربیت کرد و بعدا به مقامات عالی رسید)، الازهر و مباحث مربوط به آن، بحثی در باره
شهر فسطاط (اولین شهری که
مسلمانان در مصر ساختند. این شهر، به دست
عمرو بن العاص بنا شد)،
فتح بیت المقدس ، حالات صناعی و تجاری و سیاسی و تاریخی و زراعی و اداری و جنسی و دینی مصر، بیان سرچشمه
نیل و راه جریان آن از آغاز تا پایان،
شکار انواع حیوانات بری و بحری در سودان که دولت امیر یوسف کمال باشا در سیاحت خود به آن دیار بدان اقدام نمود، راه شکار حیوانات مزبور و ارائه تصویر برخی از آنها، ابنیه و آثار قدیمی همراه با تصویرهایی روشن، مصر و
دولت عثمانی ، ورود انگلیسی‌ها به قاهره و...
فهرست مطالب و موضوعات، در پایان
کتاب و مصادر و منابع در ابتدای آن و تصاویری متنوع از
اعلام و ابنیه و
حیوانات در لابه لای آن درج شده است.
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
