حکم قطع درختان در جنگ (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

در جنگ یهودیان بنی نضیر با مسلمانان، براساس اجازه خدا و به منظور به ذلت کشاندن یهودیان درختان خرمای آنان را قطع کردند.

---

خداوند به مسلمانان صدر اسلام، مبنی بر قطع درختان بنی نضیر در جنگ با آنان اذن دادند.
«هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر... • ما قطعتم من لینة او ترکتموها قائمة علی اصولها فباذن الله...؛ او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان) از خانه‌هایشان بیرون راند! گمان نمی‌کردید آنان خارج شوند، و خودشان نیز گمان می‌کردند که دِژهای محکم‌شان آنها را از عذاب الهی مانع می‌شود؛ امّا خداوند از آنجا که گمان نمی‌کردند به سراغ‌شان آمد و در دلهایشان ترس و وحشت افکند، بگونه‌ای که خانه‌های خود را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می‌کردند؛ پس عبرت بگیرید ای صاحبان چشم!...• هر درخت باارزش نخل را قطع کردید یا آن را به حال خود واگذاشتید، همه به فرمان خدا بود؛ و برای این بود که فاسقان را خوار و رسوا کند!».

۱.۱ - دستور الهی

ظاهر آیه این است که مسلمانان بعضی از درختان" لینه" (نوع خوب) را بریدند و بعضی از همانها را رها ساختند، و این عمل باعث ایراد یهود شد و قرآن به آنها پاسخ گفت تا روشن شود این کار از روی هوای نفس نبوده، بلکه یک دستور الهی در این زمینه صادر شده بود که در شعاع محدود این کار عملی گردد، تا بیش از حد ضایعاتی رخ ندهد.
در هر صورت این حکم یک استثنا در قانون معروف اسلامی است که می‌گوید به هنگام حمله به دشمن نباید درختان را قطع کرد، و حیوانات را کشت، و زراعتها را آتش زد، این تنها مربوط به موردی بوده است که برای بیرون کشیدن دشمن از قلعه، و یا فراهم ساختن میدان جنگ و مانند آن ضرورت داشته، و در هر قانون کلی استثنائات جزئی ضروری غالبا وجود دارد، همانگونه که اصل کلی بر نخوردن گوشت مردار است، ولی به هنگام اجبار و اضطرار "اکل میته" مجاز است.

۱.۲ - اذن خدا

روایت هم شده که رسول خدا دستور داده بودند که نخلستان بنی النضیر را قطع کنند، همین که دست به قطع چند درخت زدند، یهودیان فریاد زدند: ای محمد تو همواره مردم را از فساد نهی می‌کردی، حال این درختان خرما چه گناهی دارند که قطع می‌شوند. به دنبال این جریان بود که آیه مورد بحث نازل شد، و پاسخ آنان را چنین داد که:
هیچ درخت خرم و پرباری را قطع نمی‌کنید، و یا آن را باقی نمی‌گذارید مگر به اذن خدا، و خدا در این فرمانش نتائجی حقه و حکمت‌هایی بالغه در نظر دارد که یکی از آنها خوار ساختن فاسقان، یعنی بنی النضیر، است.

---