حلف المطیبین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حِلْفُ المُطَیّبین پیمانی بود که پیش از اسلام، بین بنی عبدمَناف و چند طایفه از قریش بسته شد. این پیمان در نزاع بر سر مناصب کعبه، بر
ضد بنی
عبد الدار شکل گرفت و از آنجا که هم پیمانان دست خود را در کاسه عطر فرو برده و بر کعبه مالیدند، به این نام مشهور گردید.
قُصَی بن کلاب (جد پنجم
پیامبر اسلام) عهده دار مناصب مهم
مکه و خانه
کعبه بود. او هنگام مرگ، این مناصب را بین فرزندانش تقسیم کرد. به روایت مسعودی حجابت (کلیدداری)، سرپرستی دارالنَّدوه (محل جلسات و مشورت‌های قریش) و لواء (پرچمداری سپاه) را به عبدالدار؛ و در مقابل، سقایت (آب دادن به حاجیان) و رفادت (مهمانداری و پذیرایی از حاجیان) را به
عبد مَناف داد.
پس از وفات عبدمَناف و عبدالدّار، میان فرزندانشان بر سر مناصب کعبه درگیری سختی درگرفت.
طبق برخی نقل‌ها قصی تمام مناصب را به فرزند بزرگش، عبدالدّار، داده بود
و علت این نزاع آن بود که بنی عبدمناف به انحصاری بودن مناصب در دست بنی عبدالدّار (عموزادگانشان) اعتراض داشتند.
قبایل
بنی اسد، بنی زُهره، بنی تَیم و بنی حارث با بنی عبدمناف متحد شده و با یکدیگر عهد کردند که به هیچ قیمتی کعبه را تسلیم نکنند و بنی عبدمناف را ــ که افزون بر مناصب سقایت و رفادت حج، خواهان به دست گرفتن حجابت کعبه و دارالنَّدوه و لِواء (که از آنِ
بنی عبدالدار بود) بودندــ یاری نمایند. آنان برای تأکید بر پیمان خویش، کاسه‌ای را پر از عطر کردند و دست خود را در آن فرو بردند و به کعبه مالیدند. از این رو پیمان این افراد به «حلف المُطَیبین» (عطرزنندگان) معروف گشت.
زندگانی محمد(ص) پیامبر اسلام (السیرة النبویة)، ترجمه سیدهاشم رسولی ، ج۱، ص۸۷-۸۸
در مقابل، بنی مخزوم، بنی جُمَح، بنی سَهم و بنی عَدِی با بنی عبدالدار هم پیمان گشتند و به «احلاف» (هم پیمانان) معروف گشتند.
هر دو گروه هم پیمان آمادۀ نبرد و جنگ بودند؛ اما با میانجیگری عده‌ای از بزرگان، قبایل با تقسیم مناصب، دست از نزاع برداشتند. این وضع تا ظهور اسلام همچنان پایدار بود.
•ابن هشام، زندگانی محمد(ص) پیامبر اسلام (السیرة النبویة)، ترجمه سیدهاشم رسولی، تهران، انتشارات کتابچی، چاپ پنجم، ۱۳۷۵ش.
•طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، چاپ پنجم، ۱۳۷۵ش.
•مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، التنبیه و الإشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم، ۱۳۶۵ش.
•یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب ابن واضح، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.
• بررسی پیمان های عصر جاهلی، همراه با رویکرد به:حلف المطّیّبین و أَحلاف، ایلاف، و حلف الفضول
