جَبّار (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَبّار (به فتح جیم) یکی از مفردات
نهج البلاغه، اگر وصف
خدا آید به معنای مُصلح و اگر وصف انسان آید به معنای
ستمگر می‌باشد؛ زیرا اعمال قهر در خدا برای اصلاح و در بشر برای
ظلم است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در بیانی خطاب به
عقیل و بیان موعظه‌ای و ... از این واژه استفاده نموده است.
جَبّار (به فتح جیم)
اگر وصف خدا آید به معنای مُصلح و اگر وصف انسان آید به معنای ستمگر می‌باشد؛ زیرا اعمال قهر در خدا برای اصلاح و در بشر برای ظلم است آمده است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیانی خطاب به عقیل فرموده است:
«وَ تَجُرُّني إِلَى نار سَجَرَها جَبَّارُها لِغَضَبِهِ»؛
«و می‌کشی مرا به آتشی که خدای جبار برای غضبش سرخ کرده است».
بیان آن در «
ثکل» آمده است.
امام (علیه‌السلام) در مقام
موعظه فرموده‌اند:
«... اَیْنَ اَصْحَابُ مَدَائِنِ الرَّسِّ الَّذِینَ قَتَلُوا النَّبِیِّینَ، وَاَطْفَاُوا سُنَنَ الْمُرْسَلِینَ، وَاَحْیَوْا سُنَنَ الْجَبَّارِینَ»؛
«اصحاب شهرهاى «
رس»، همانها كه
پیامبران را كشتند و چراغ پر فروغ سنن آنها را خاموش و راه و رسم ستمگران و جبّاران را زنده ساختند، كجايند؟».
واژه «مجبر»،
اسم فاعل و
اسم مفعول هر دو آمده است.
امام (علیه‌السلام) همچنین به اهل
کوفه درباره
بیعت خود نوشت:
«وَ بايَعَني النَّاسُ غَيْرَ مُسْتَكْرَهينَ وَ لا مُجْبَرِينَ»؛
«مردم بدون
اکراه و
اجبار، با من بيعت نمودند».
واژه «
جبابره» نیز جمع جبّار است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جبّار»، ج۱، ص۱۹۶.
