ثوب (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثَوْب (به فتح ثاء و سکون واو) از
واژگان قرآن کریم به معنای رجوع شیء به محلّ خود است.
این واژه در
قرآن کریم دارای مشتقاتی است، از جمله:
ثَواب (به فتح ثاء) به معنای جزاى عمل،
مَثابَة (به فتح میم و باء)،
اسم مکان و به معنای محلی که مردم به آن رجوع میکنند میروند و بر میگردند،
مَثُوبَة (به فتح میم و باء) به معنی
ثوابو
ثَوْب (به فتح ثاء و سکون واو) به معنی
لباس و جمع آن
ثیاب است.
ثَوْب به معنای رجوع شیء به محلّ خود است.
راغب در
مفردات گوید: ثوب در اصل رجوع شیء است به حالت اوّلی و یا به حالتی که ابتدا برای آن در نظر گرفته شده است، مثال اوّلی نحو «ثَابَ فلانٌ اِلَی دَارِهِ» (فلانی به خانه خود برگشت) و مثال دوّمی ثوب به معنی
لباس است،
لباس را بدان جهت ثوب گویند که بافته شده و به حالتی که در نظر بود رجوع کرده است زیرا در ابتدا از بافتن پارچه،
لباس در نظر بود.
اکنون به کاربردهای قرآنی ثوب میپردازیم:
علی هذا جزای عمل را ثواب
گوییم که به خود عامل بر میگردد:
(وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً) (و
باقیات صالحات (آثار ماندگار شايسته) ثوابش نزد پروردگارت بهتر و اميدبخشتر است.)
(وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوابِ) (اين پاداشى است از طرف
خداوند.)
ثواب به جزای
اعمال نیک و بد هر دو اطلاق شده است، مثل:
(هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ ما کانُوا یَفْعَلُونَ ) (آيا با اين حال
کافران پاداشى بر اعمال خود گرفتهاند.)
(فَاَثابَهُمُ اللَّهُ بِما قالُوا جَنَّاتٍ) (به آنها باغهاى
بهشتى پاداش داد.)
فعل «اثابهم» برای آن است که «
جنّات» همان برگشت اعمال است.
به کار رفتن کلمه ثواب درباره جزای عمل بهترین دلیل
تجسّم عمل است زیرا اگر عمل مجسّم شده و به عامل باز گردد مصداق واقعی برگشت و رجوع شیء خواهد بود و گرنه برگردنده چیز دیگر میشود.
(وَ اِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ اَمْناً..) (و به ياد آوريد هنگامى كه
خانه کعبه را محل بازگشت و اجتماع مردم و مركز امن قرار داديم.)
در
مجمع البیان مَثابَة را
اسم مکان گفته یعنی محلی که مردم به آن رجوع میکنند میروند و بر میگردند.
راغب از بعضی؛ محل کسب ثواب نقل کرده است.
مَثُوبَة به معنی ثواب است.
(وَ لَوْ اَنَّهُمْ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَیْرٌ) (و اگر آنها
ایمان مىآوردند و
پرهیزگاری پيشه مىكردند، به يقين پاداشى كه نزد خداست، براى آنان بهتر بود.)
ثَوْب به معنی
لباس و جمع آن
ثِیاب است.
(عالِیَهُمْ ثِیابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ اِسْتَبْرَقٌ...) (بر اندام آنها (
بهشتیان)
لباسهايى است از
حریر نازک سبز رنگ.)
•
قرشی بنایی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ثوب»، ج۱، ص۳۲۱-۳۲۲.