• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تقدیر علامت‌های بناء (صرف و نحو)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: تقدیر علامت‌های بناء (صرف و نحو)


تقدیر علامت‌های بناء از اصطلاحات ادبیات عرب، به حالتی اطلاق می‌گردد که نتوان علامت‌های بناء را به صورت ظاهری بر انتهای کلمه نشان داد، و حرکات بناء به صورت تقدیری در نظر گرفته می‌شود.


تقدیر علامت‌های بناء در اصطلاح ادبیات عرب به حالتی اطلاق می‌گردد که نتوان علامت‌های بناء را به صورت ظاهری بر انتهای کلمه نشان داد، و حرکات بناء به صورت تقدیری در نظر گرفته می‌شود.

علامت‌های بناء در موارد زیر به‌صورت مقدّر هستند:

۲.۱ - اسم لای نفی جنس

در ترکیب «لای نفی جنس»، علامت بناء بر اسمِ پس از آن مقدّر می‌شود:
- «لَا فَتَی هُنَا»: (هیچ جوانی اینجا نیست).
- «فَتَی» اسم لای نفی جنس و مبنی بر فتح بوده اما علامت بناء به‌صورت تقدیری است.
[۱] الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۶.    
[۲] الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۷.    
[۳] فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۱، ص۳۱۲.    
[۴] یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۲۰۴.    
[۵] دقر، عبدالغنی، معجم القواعد العربیة فی النحو و التصریف، ص۱۲۶.    
[۶] الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۶.    

۲.۲ - ندا

در حالت نداء، علامت بناء بر منادا مقدّر می‌شود، اعم از اینکه منادا مبنی باشد یا معرب. منادای مفرد مقصود به ندا همواره در لفظ و تقدير، مبنی بر ضمّه است:
- «يَا رَجُلُ»
- «یَا حُذَامُ»
- «يَا فَتَى»
- «یَا یَحْیَی»
- در این موارد، منادا مبنی‌ بر ضمه است اما در «فَتَى» و «یَحْیَی» علامت بناء به‌صورت تقدیری است.
[۷] الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۷.    
[۸] الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۷.    
[۹] یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۲۰۴.    
[۱۰] فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۱، ص۳۱۲.    

۲.۳ - فعل ماضی منتهی به الف

هرگاه آخر فعل ماضی، «الف» باشد به سبب تعذّر، مبنى بر فتحه تقديرى است:
- «رَأَى»
- «دَعَا»
- «بَكَی»
- در این افعال، علامت بناء (فتحه) به‌صورت تقدیری وجود دارد و در نوشتار ظاهر نمی‌شود.
[۱۱] یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۲۰۵.    
[۱۲] خطیب، ظاهر یوسف، المعجم المفصل فی الأعراب، ص۳۱۱.    
در ادامه برخی شواهد قرآنی مربوط به تقدیر علامت‌های بناء ارائه می‌شود:

۳.۱ - یَا یَحْیَیٰ (مریم/سوره۱۹، آیه۱۲)

•

(یَا یَحْیَیٰ خُذِ الْکِتَابَ بِقُوَّةٍ ۖ وَ آتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا)

[۱۳] مریم/سوره۱۹، آیه۱۲.    

۳.۲ - یَا مُوسَیٰ (طه/سوره۲۰، آیه۳۶)

•

(قَالَ قَدْ اُوتِیتَ سُؤْلَکَ یَا مُوسَیٰ)

[۱۴] طه/سوره۲۰، آیه۳۶.    

۳.۳ - دَعَا (فصلت/سوره۴۱، آیه۳۳)

•

(وَ مَنْ اَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا اِلَی اللَّهِ وَ عَمِلَ صَالِحًا وَ قَالَ اِنَّنِی مِنَ الْمُسْلِمِینَ)

[۱۵] فصلت/سوره۴۱، آیه۳۳.    
۱. ↑ الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۶.    
۲. ↑ الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۷.    
۳. ↑ فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۱، ص۳۱۲.    
۴. ↑ یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۲۰۴.    
۵. ↑ دقر، عبدالغنی، معجم القواعد العربیة فی النحو و التصریف، ص۱۲۶.    
۶. ↑ الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۶.    
۷. ↑ الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۷.    
۸. ↑ الشرتونی، رشید، مبادی العربیة فی الصرف و النحو، ج۳، ص۷۷.    
۹. ↑ یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۲۰۴.    
۱۰. ↑ فوال بابتی، عزیزه، المعجم المفصل فی النحو العربی، ج۱، ص۳۱۲.    
۱۱. ↑ یعقوب، امیل، موسوعة النحو والصرف والإعراب، ص۲۰۵.    
۱۲. ↑ خطیب، ظاهر یوسف، المعجم المفصل فی الأعراب، ص۳۱۱.    
۱۳. ↑ مریم/سوره۱۹، آیه۱۲.    
۱۴. ↑ طه/سوره۲۰، آیه۳۶.    
۱۵. ↑ فصلت/سوره۴۱، آیه۳۳.    


• فرهنگ اصطلاحات صرف و نحو عربی، دحداح، انطوان، ص۱۲۶.    


رده‌های این صفحه : ادبیات عرب | اصطلاحات صرف و نحو | مبنی
جعبه ابزار