باقی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باقی یکی از
اسماء خداوند است.
بقا ضد
فنا، به معنای ثبات شیء بر حالت اولیه.
باقی دو نوع است:
باقی بنفسه؛ بدون
قید زمان که فقط در مورد باری تعالی
صادق است که امکان فنا در مورد او نیست.
نوع دیگر،
باقی به غیر است که موجودات غیر از خداوند را شامل می‌شود و در مورد این قسم فنا معنا دارد.
از
آیات ۷۳
طه، ۲۰
و ۲۷
الرحمن، ۵۵
صفت باقی برای خداوند استفاده می‌شود.
و یبقی وجه ربک، وجه هر چیزی عبارت است از سطح بیرونی آن، (و از آنجایی که خدای تعالی منزه است از
جسمانیت و داشتن حجم و سطح، ناگزیر معنای این کلمه در مورد خدای تعالی بعد از حذف محدودیت و نواقص امکانی عبارت می‌شود از نمود
خدا) و نمود خدا همان صفات کریمه او است، که بین او و خلقش واسطه‌اند، و برکات و فیض او به وسیله آن صفات بر خلقش نازل می‌شود، و خلایق
آفرینش و
تدبیر می‌شوند، و آن صفات عبارتند از
علم و
قدرت و شنوایی و بینایی و
رحمت و
مغفرت و
رزق و امثال این‌ها.
وجه، از نظر
لغت به معنی صورت است که به هنگام مقابله با کسی با آن مواجه و روبرو می‌شویم، ولی هنگامی که در مورد خداوند به
کار می‌رود منظور ذات
پاک او است. بعضی نیز، وجه ربک، را در اینجا به معنی صفات پروردگار دانسته‌اند که از طریق آن، برکات و نعمت‌ها بر انسان‌ها نازل می‌شود، همچون علم و قدرت و رحمت و مغفرت. این احتمال نیز داده شده است که منظور اعمالی است که به خاطر
خدا انجام داده می‌شود، بنابراین همه فانی می‌شوند تنها چیزی که
باقی می‌ماند اعمالی است که از روی
خلوص نیت و برای رضای او انجام گرفته است.
و یبقی وجه ربک یعنی ذات
حق باقی می‌ماند و از وجه به کل و ذات تعبیر می‌شود.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۱۱۳، برگرفته از مقاله «باقی».
