• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

باغ مرجان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سکونتگاه حاجیان ایرانی در دوره‌های معاصر می باشد.



باغ مرجان یکی از سه باغ در جنوب بقیع و مسجد النبی بود که به دست نخاوله • (گروهی از شیعیان مدینه) اداره می‌شد.
[۱] میقات حج، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، ش۵، ص۴۸، «چگونگی حج‌گزاری در دیروز و امروز».
برخی ‌گزارش‌ها این باغ را موقوفه امام حسن یا امام زین العابدین علیهما السلام دانسته‌اند.
[۲] میقات حج، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، ش۳۴، ص۲۲۷، «ریشه و سرچشمه نخاوله».
قدیم‌ترین ‌گزارش درباره باغ مرجان که به دوران عثمانی و به سال۱۳۰۳ق./۱۸۸۵م. بازمی‌گردد، آن را در کوچه جنائز و کنار دیوار بَرانی (دیوار خارجی) از دیوارهای شهر مدینه معرفی می‌کند. در این دوره، باغ به فردی به نام مرجان آغا سلیم ، کلیددار حرم نبوی، تعلق داشت و به دست شیعیان نخاوله ساکن در باغ‌های پیرامون شهر اداره می‌شد.
[۳] رسائل فی تاریخ المدینه، ميرزا موسي افندي، ج۱، ص۵۳-۵۴.

نایب الصدر شیرازی (م.۱۳۴۴ق.) در سفر خود به مدینه به سال ۱۳۰۵ق. از بر‌گزاری مجلس روضه در منزل مرجان آغا در باغ‌های محله نخاوله گزارش داده که با شرکت بسیاری از عرب و عجم و ترکان همراه بوده است.
[۴] پنجاه سفرنامه، رسول جعفريان، ج۵، ص۴۸۰.
در این دوره، باغ مرجان از حالت موقوفه بیرون آمده و به ملک خصوصی تبدیل گشته است.


در ‌گزارش‌های دوران سعودی، این باغ جای سکونت حاجیان شیعه به ویژه ایرانیان بود. در سفرنامه‌ای مربوط به سال۱۳۳۴ش. از این باغ به عنوان باغی وقف زائران یاد گشته و اشاره شده که آنان از آب استخر باغ برای استحمام و شست‌وشو استفاده می‌کردند.
[۵] سفرنامه حج و راهنمای حجاج، حسين ذوالقدر شجاعي، ج۱، ص۷۰.
ابوالفضل توکلی بینا، رئیس سازمان حج در سال‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ش. در خاطرات سفر حج خود به سال ۱۳۳۹ش. از این باغ به عنوان سکونتگاه حاجیان یاد کرده است.
[۶] میقات حج، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، ش۵۴، ص۱۵۱، «حج‌گزاری در سال‌های آغازین انقلاب».
در ‌گزارشی دیگر، به تخت‌هایی در این باغ برای اجاره دادن به حاجیان ساکن در آن اشاره شده است.
[۷] با کاروان عشق، رسول جعفريان، ج۱، ص۳۷۵.



این باغ در گسترش‌های چندباره، از میان رفته است. در جایگاه آن‌که اکنون در خیابان جنوبی مسجد النبی و پشت ساختمان اصلی دادگاه‌های شهر مدینه است، نشانی از آن دیده نمی‌شود.


با کاروان عشق در سال ۷۲: رسول جعفریان ، تهران، مشعر، ۱۳۷۲ش؛ پنجاه سفرنامه حج قاجاری :به كوشش رسول جعفريان، تهران، نشر علم، ۱۳۸۹ش؛ رسائل فی تاریخ المدینه (وصف المدينه):ميرزا موسي افندي، به كوشش حمد الجاسر، رياض، دار اليمامه؛ سفرنامه حج و راهنمای حجاج : حسین ذوالقدر شجاعی ، تهران، خرمي، ۱۳۳۴ش؛ میقات حج (فصلنامه):تهران، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت.


۱. میقات حج، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، ش۵، ص۴۸، «چگونگی حج‌گزاری در دیروز و امروز».
۲. میقات حج، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، ش۳۴، ص۲۲۷، «ریشه و سرچشمه نخاوله».
۳. رسائل فی تاریخ المدینه، ميرزا موسي افندي، ج۱، ص۵۳-۵۴.
۴. پنجاه سفرنامه، رسول جعفريان، ج۵، ص۴۸۰.
۵. سفرنامه حج و راهنمای حجاج، حسين ذوالقدر شجاعي، ج۱، ص۷۰.
۶. میقات حج، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، ش۵۴، ص۱۵۱، «حج‌گزاری در سال‌های آغازین انقلاب».
۷. با کاروان عشق، رسول جعفريان، ج۱، ص۳۷۵.



حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله«باغ مرجان».    




جعبه ابزار