ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ایستادن هنگام شنیدن
لقب قائم سنتی اجتماعی برای
احترام به
حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.
یکی از وظایف مهم عاشقان و شیفتگان
حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)،
احترام و
تعظیم آن حضرت است.
این احترام و تعظیم، متناسب با سنت‌ها و فرهنگ‌های هرجامعه متفاوت خواهد بود.
یکی از کارهایی که برای احترام به آن حضرت انجام می‌شود ایستادن هنگام شنیدن
لقب «قائم» است. دربارۀ این ایستادن دو دیدگاه وجود دارد:
برخی چنین کاری را فقط یک سنت اجتماعی لازم می‌دانند و بر این باورند در منابع معتبر نخستین، دلیل روایی بر آن وجود ندارد. برخی دیگر، با استناد به برخی کتاب‌هایی که در سده‌های اخیر نوشته شده است، آن را عملی
مستحب دانسته، انجام آن را اقتدا به عمل
معصوم می‌دانند و در این زمینه دو
روایت را ذکر می‌کنند:
یک. روایتی که در آن از
امام صادق (علیه‌السّلام) پرسیده شد: چرا هنگام شنیدن نام «قائم» باید برخیزیم؟ حضرت فرمود: «برای او، غیبتی طولانی هست و این لقب، یادآور دولت حق آن حضرت و ابراز تاسف بر غربت او است؛ لذا آن حضرت، از شدت
محبت و مرحمتی که به دوستانش دارد، به هرکس که حضرتش را با این لقب یاد کند، نگاه محبت آمیز می‌کند. از تجلیل و تعظیم آن حضرت است که هر
بنده خاضعی مقابل صاحب عصر خود-هنگامی که مولای بزرگوارش به سوی او بنگرد-از جای برخیزد؛ پس باید برخیزد و تعجیل در امر فرج مولایش را از
خداوند سبحانه و تعالی بخواهد.» (لان له غیبة طولانیة و من شدة الرافة الی احبته ینظر الی کل من یذکره بهذا اللقب المشعر بدولته و الحسرة بغربته و من تعظیمه ان یقوم العبد...)
در بررسی این روایت، نکاتی گفته شده است:
۱. این روایت و حتی مضمون آن، در هیچ یک از کتاب‌های معتبر اولیه نیامده است.
۲. روایت، مشتمل بر برخی کلمات نامانوس مانند «غیبة طولانیة»، است که در هیچ یک از سخنان معصومان (علیهم‌السّلام) نیامده است.
۳. در هیچ روایتی از امامان پیش از امام صادق (علیه‌السّلام) به انجام دادن این کار اشاره نشده و هیچ جا از انجام آن توسط پیروان
اهل بیت (علیهم‌السّلام) سخن به میان نیامده است. در حالی که صدها روایت دارای این کلمه است.
۴. این لقب، چه خصوصیتی دارد که آن حضرت فقط با این لقب به دوستداران خود توجه می‌فرماید و با لقب‌های دیگر چنین نیست؟
دو. در روایت است که چون دعبل، قصیدۀ معروف خود را برای
امام رضا (علیه‌السّلام) خواند، آن حضرت دست بر سر نهاده و به حالت
تواضع ایستاد و برای فرج آن حضرت دعا کرد.
این روایت، در منابع معتبر اولیه این گونه نقل شده است که:
عبد‌السلام هروی گوید: از
دعبل بن خزاعی شنیدم که می‌گفت: بر مولای خود امام رضا (علیه‌السّلام) قصیدۀ خود را خواندم که چنین آغاز می‌شود:
مدارس آیات خلت من تلاوة
و منزل وحی مقفر العرصات
و چون به این ابیات رسیدم: خروج امام لا محالة خارج
یقوم علی اسم الله و البرکات
یمیز فینا کل حق و باطل
و یجزی علی النعماء و النقمات
امام رضا (علیه‌السّلام) به سختی گریست.
سپس سر خود را بلند کرده و به من فرمود: «ای خزاعی! روح القدس این دو بیت را بر
زبان تو جاری کرده است آیا می‌دانی این امام کیست و کی قیام خواهد کرد؟» گفتم: «نه؛ ای مولای من! فقط شنیده‌ام امامی از شما خروج می‌کند و...»
در بررسی این روایت نیز گفته شده است:
همان گونه که ملاحظه می‌شود به ایستادن آن حضرت هیچ اشاره‌ای نشده است، تا چه رسد به این که آن حضرت دست به سر هم گذاشته باشد. نکتۀ قابل تامل این که در منابع نخستین، تمام کسانی که این روایت را نقل کرده‌اند، به همین صورت ذکر کرده‌اند.
ناگفته نماند در شعر دعبل (آن گونه که در کتاب‌های یاد شده ذکر شده است) نه فقط لقب قائم به کار نرفته که هیچ یک از القاب دیگر آن حضرت نیز نیامده است.
البته باید توجه داشت امروزه ایستادن هنگام شنیدن لقب خاص
حضرت مهدی (علیه‌السّلام) در فرهنگ
شیعه به معنای احترام به آن حضرت است و در جمعی که چنین می‌کنند، اگر برنخاستن، بی‌احترامی به آن حضرت باشد، به طور قطع جایز نیست.
قائم،
قیام،
انتظار.
فرهنگ نامه مهدویت، برگرفته از «ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم»
