انفاق به پدر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طبق
آیات قرآن پدر و
مادر در
انفاق کردن به دیگران اولویت دارند.
پدر و مادر، در انفاق
مال نسبت به دیگران اولویت دارند:
یسـلونک ماذا ینفقون قل ما انفقتم من
خیر فللولدین...
از تو
سؤال می‌کنند چه چیز
انفاق کنند؟ بگو: «هر
خیر و نیکی (و
سرمایه سودمند مادی و معنوی) که انفاق می‌کنید، باید برای پدر و مادر و .... باشد.»
عمرو بن جموح پیر مردی بزرگ و ثروتمند بود به
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله عرض کرد: از چه چیز
صدقه بدهم و به چه کسانی؟ آیه فوق نازل شد و به او پاسخ گفت.
در
قرآن مجید آیات فراوانی مخصوصا در
سوره بقره درباره انفاق و
بخشش در
راه خدا آمده است و برای این
کار پاداش‌ها و فضیلت‌های بزرگی ذکر شده همین امر سبب می‌شد که درباره جزئیات این
کار از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله سؤال کنند و بدانند از چه چیزهایی و در مورد چه کسانی انفاق کنند؟
لذا در آیه مورد بحث می‌فرماید: از تو سؤال می‌کنند چه چیز را انفاق کنند (یسئلونک ما ذا ینفقون).
سپس می‌افزاید: بگو هر
خیر و نیکی (و هر گونه سرمایه سودمند مادی و معنوی) که انفاق می‌کنید برای پدر و مادر و نزدیکان و
یتیمان و
مستمندان و واماندگان در راه باید باشد (قل ما انفقتم من
خیر فللوالدین و الاقربین و الیتامی و المساکین و ابن السبیل).
مسلما ذکر این پنج طایفه به عنوان بیان مصداق‌های روشن است و گرنه منحصر به آنها نمی‌باشد بنابراین پاسخ آنها در
حقیقت این است که هم اشیایی که از آن انفاق می‌کنند دایره وسیعی دارد و هم کسانی که به آنها انفاق می‌شود.
در مورد اول با ذکر کلمه
خیر که هر نوع
کار و مال و سرمایه مفیدی را شامل می‌شود پاسخ کامل و جامعی به سؤال آنها داده شده و حتی امور معنوی همچون
علم را نیز در بر می‌گیرد، هر چند مصداق مهم آن در مورد انفاق، اموال است. و در مورد دوم در عین گسترده بودن مورد انفاق اولویت‌ها نیز بیان شده است مسلما پدر و مادر و سپس نزدیکان نیازمند در این مساله اولویت دارند و بعد از آنها یتیمان و سپس نیازمندان و حتی کسانی را که ذاتا
فقیر نیستند ولی بر اثر حادثه‌ای مثل تمام شدن مخارج در
سفر نیازمند شده‌اند شامل می‌شود.
در پایان آیه می‌فرماید: و هر
کار خیری انجام می‌دهید خداوند از آن آگاه است (و ما تفعلوا من
خیر فان الله به علیم).
لزومی ندارد تظاهر کنید، و مردم را از
کار خویش آگاه سازید، چه بهتر که برای
اخلاص بیشتر انفاق‌های خود را، پنهان سازید، زیرا کسی که
پاداش می‌دهد از همه چیز با خبر است، و کسی که جزا به
دست اوست حساب همه نزد اوست.
جمله و ما تفعلوا من
خیر، معنی وسیعی دارد که تمام اعمال
خیر را شامل می‌شود نه تنها انفاق در راه خدا که هر
کار نیکی را خداوند می‌داند، می‌بیند و
پاداش خیر می‌دهد.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۱۷۴، برگرفته از مقاله «انفاق به پدر».
