المرشد الوجیز لقراء کتاب الله العزیز (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«المرشد الوجیز لقراء کتاب الله العزیز» تالیف میرزا
محسن آل عصفور و به
زبان عربی است.
مؤلف در این کتاب به بررسی
آداب تلاوت، قواعد
قرائت، رسم الخط قرآن و غیره می‌پردازد. در این کتاب روایاتی در باب
فضیلت قرآن کریم، اقسام قراء و حمله قرآن که در
روایات مورد اشاره قرار گرفته‌اند بیان و ساختار رفتاری، اخلاقی قرآن از جنبه باطنی و ظاهری، ساختار ذاتی و طبیعی قرآن.
ساختار ایقاعی و صوتی قرآن، ساختار مادی و صوری قرآن و ساختار تجزیه‌ای قرآن مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. در بررسی ساختار اخلاقی قرآن از جنبه باطن شاهدیم که قرآن
انسان را به
فطرت ارجاع داده و شعور معنوی انسان و مقدمات فهم نص قرآنی را در وی تقویت می‌کند. همچنین لزوم استنطاق نص قرآنی و استیضاح مبهمات، متشابهات، عمومات و... قرآن از طریق مراجعه به جمله قرآن یعنی
اهل بیت معصوم علیهم‌السّلام ، تشویق انسان به پیمودن مدارج کمال و قانع نشدن به مراتب مادون و... از بررسی این ساختار حاصل می‌شود.
در بررسی ساختار اخلاقی قرآن از جنبه ظاهر چگونگی حضور در محضر قرآن، آداب ویژه (آداب مستحب آداب مکروه و آداب واجب) و نیز اذکار ویژه در آغاز
تلاوت قرآن و هنگام ختم آن از لسان روایات بیان می‌شود.
در بررسی ساختار ذاتی و طبیعی قرآن،
اعجاز بیانی و
لفظی قرآن و عدم
تحریف آن، ساختار عربی
قرآن و عدم جواز قرائت آن به غیر زبان عربی، توصیف هیئت مادی و ساختار لبی قرآن، لزوم استنطاق قرآن و هدایت جویی از آن، اقسام چهارگانه معانی قرآن، ترغیب به کشف معانی لبی قرآن و عمل بدان و فرهنگ نامه‌ای مختصر حاوی اصطلاحات قرآن کریم مطرح شده است. نویسنده «
قاموس القرآن» دامغانی را تهذیب کرده و در اختیار خواننده قرار داده است. وی ریشه اصلی اصطلاحات را مابین دو هلال ستاره دار قرار داده، سپس به بیان مشتقات این ریشه پرداخته و ذیل هر مشتق معنای خاص آن را یادآور شده است.
در فصل سوم «ساختار ایقاعی و صوتی قرآن» کیفیت حدوث صوت در جهاز نطق، چگونگی تشخیص و تعیین مخرج
حروف هجاء عربی، صفات حروف، جدول توزیع صفات بر حروف، اصوات مستحسن یا مستقبحی که به حروف ملحق می‌شوند، مراتب صوت در لغت و در لسان
شارع، کراهت بلند کردن صدا در
مساجد، مراتب سه گانه کمیت صوت یعنی تحقیق، حدر و تدویر،
ثواب تلاوت و ترتیل آیات قرآن، جواز و عدم جواز تلاوت قرآن توسط
زنان در محافلی که مردان حضور دارند و حکم تغنی به قرآن مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
در فصل چهارم؛ یعنی «ساختار مادی و صوری قرآن» به بررسی قواعد رسم
مصحف عثمانی پرداخته شده و لفظ و اقسام آن، مباحث
وقف،
ادغام،
مد با اقسامش و... مورد بررسی قرار گرفته است.
و در فصل آخر؛ یعنی «ساختار تجزیه‌ای قرآن»، احکام
همزه،
تاء تانیث، راء، سین و صاد، لام،
میم ساکنه،
نون ساکنه و
تنوین،
هاء کنایه،
هاء سکت، یاءات اضافه و... مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان هم به مبحث
استخاره با قرآن و
تفال بدان با مراجعه به روایات پرداخته شده است.
کتاب مشتمل بر دو یادداشت؛ یکی از آیت‌الله
جعفر سبحانی و دیگری از آیت‌الله
عباس حسینی کاشانی ، یک مناجات، یک تنبیه و ایقاظ، یک مقدمه و پنج فصل و یک خاتمه است:
الفصل الاول: فی البناء السلوکی الخلقی القرآنی.
الفصل الثانی: فی البناء القرآنی الذاتی و الکیانی.
الفصل الثالث: فی البناء القرآنی الایقاعی الصوتی.
الفصل الرابع: فی البناء القرآنی العنصری الصوری.
الفصل الخامس: فی البناء القرآنی التجزیئی.
ذیل هریک از این فصول عناوین متعددی قرار دارد. در خاتمه هم عناوین ذیل مورد بررسی قرار می‌گیرد: الاستخارة بالقرآن، التفال بالقرآن، منازل الاصفیاء المقربین فی میزان الحق و الیقین، شرح حدیث ان القرآن من الالسن، ما ورد من الحث علی تعلیم الانباء القرآن، اسماء النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم فی القرآن، رموز القراء السبعة. در پایان هم فهرست مطالب کتاب آمده است.
نویسنده کتاب آقای میرزا حسین آل عصفور بحرانی است. این کتاب در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۲۶۴ صفحه نخستین بار در سال ۱۴۱۰ قمری از سوی «مجمع البحوث العلمیة، حوزة العلامة الشیخ حسین آل عصفور البحرانی» شاخوره
بحرین منتشر شده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
