الحیاة الفکریة و السیاسیة لأئمة أهل البیت (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الحیاة الفکریة و السیاسیة لائمة اهل البیت علیه‌السّلام » تالیف
رسول جعفریان، به
زبان عربی است و موضوع آن بررسی زندگی سیاسی
اهل بیت علیه‌السّلام می‌باشد. کتاب، در زمان معاصر تالیف شده است.
کتاب، مشتمل بر دو مقدمه از «
جعفر مرتضی عاملی» و مؤلف است. متن، فاقد هر گونه فصل بندی یا باب بندی خاصی است و مطالب پیرامون هر
معصوم علیه‌السّلام به صورت مستقل، در دو جلد بیان شده است. مؤلف، در بیان مباحث، از
آیات،
روایات و اشعار عربی استفاده نموده است.
در مقدمه اول، پیرامون کتاب و موضوع آن و هم چنین پیرامون اهل بیت علیه‌السّلام مطالبی بیان شده است. از جمله این مطالب، بیان سی و چهار نکته است که در کتاب پیرامون اهل بیت علیه‌السّلام ذکر شده است. برخی از این نکات بدین شرح است:
۱. بیان تاریخی مختصر از ولادت، وفات، محل سکونت، اولاد، زوجه، اصحاب و سایر مشخصات فردی اهل بیت علیه‌السّلام ؛
۲. بحثی در مورد کرامات اهل بیت علیه‌السّلام و توضیح در مورد آن؛
۳. توضیح در مورد اموال و مقدار اموال اهل بیت علیه‌السّلام ؛
۴. اهتمام اهل بیت علیه‌السّلام به تربیت متخصصین در علوم مختلف.
مؤلف نیز در مقدمه خود پیرامون اهل بیت علیه‌السّلام مطالبی را شرح داده است.
در جلد اول، زندگانی
امام اول تا
امام ششم، آمده است. متن کتاب، با زندگانی
امیرالمومنین علیه‌السّلام آغاز شده است. نویسنده در ابتدا مطالبی مختصر در مورد مشخصات فردی حضرت بیان نموده و سپس از
ایمان ایشان سخن گفته است.
وی در مورد ایمان آن حضرت، بر این نظر است که با توجه به نصوص معتبر تاریخی و حدیثی، اولین کسی که به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ایمان آورد، حضرت علی علیه‌السّلام بود، گرچه بعدها با توجه به اتفاقات سیاسی، در این مساله اوهام ایجاد نمودند.
مؤلف، یکی از مراحل زندگی حضرت را از زمان
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم تا زمان وفات حضرت بیان نموده است. وی ذکر کرده که در این مدت طولانی، علی علیه‌السّلام از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم جدا نبوده و حضرت معلم وی بود.
نویسنده، در مورد سیاست، خلافت و حرکات سیاسی حضرت مطالبی را بیان نموده و توضیح داده است. وی ذکر نموده که
حیات امام از نظر سیاسی، افضل از تمام انسان‌ها بوده و نمونه بارز خلیفة الله می‌باشد.
مؤلف، پیرامون
امام حسن علیه‌السّلام و زندگی، اخلاق و خصوصیات فردی ایشان مطالب و احادیثی را ذکر نموده و شرح داده است. وی ذکر نموده که از جمله نکات سیاسی زندگانی آن حضرت، شرکت فعال وی در جنگ‌های
جمل،
صفین و
نهروان بوده است.
از جمله مطالبی که در مورد آن حضرت بیان شده، خصایص ایشان می‌باشد. وی می‌گوید که امام حسن علیه‌السّلام یک نمونه انسانی و شخصیتی منحصر به فرد و معلمی بارز برای سایرین می‌باشد.
مؤلف، قبل از بیان مطالب و مباحث پیرامون
امام حسین علیه‌السّلام ، روایتی را از آن حضرت ذکر نموده است. وی بیان نموده که حضرت به خاطر شهادتش تاثیر عمیقی در نفوس مردم دارد. به اعتقاد او، زیباترین کلامی که از پیامبر علیه‌السّلام در مورد آن حضرت آمده، آن است که می‌فرماید: «حسین منی و انا من حسین».
با توجه به مطالب و مباحث بیان شده مؤلف، می‌توان دو مورد بسیار مهم را در زندگی سیاسی آن حضرت بیان نمود:
۱. امام حسین علیه‌السّلام و عدم بیعت وی با یزید در سال ۶۰ هجری؛
۲. واقعه کربلا در سال ۶۱ هجری.
برخی از مطالب دیگری که در این بخش بیان شده بدین شرح است: انحرافات گوناگون پیرامون حادثه کربلا؛
اطاعت از
ائمه علیه‌السّلام و وجوب حفظ جماعت؛ جایگاه اهل
کوفه در واقعه
کربلا و واقعه کربلا در تکوین
شیعه.
نویسنده، سال ولادت
امام سجاد علیه‌السّلام را ۳۸ هجری و
شهادت ایشان را ۹۴ هجری و علت شهادت آن حضرت را مسموم شدن به دست ولید بن عبدالمطلب ذکر نموده است.
از جمله مطالبی که نویسنده بیان نموده و آن را دارای اثر می‌داند، در مورد مادر امام سجاد علیه‌السّلام می‌باشد. گروهی مادر ایشان را دختر
یزدگرد سوم، از ملوک ایرانیان می‌دانند.
مؤلف، بر این نظر است که وضعیت دینی در عهد آن
امام علیه‌السّلام ، به دست امویین دستخوش تغییر و تحریف شده بود. آنان تمام حقوق اجتماعی مردم را گرفته و سکان مراکز مهم اجتماعی
مدینه را در اختیار داشتند.
نویسنده، در مورد شخصیت علمی و اخلاقی امام، رابطه امام با شیعه، رابطه امام با
توابین و رابطه امام با مختار، مطالبی را ذکر نموده است.
وی، در ابتدای بحث در مورد امام محمدباقر علیه‌السّلام موقعیت و جایگاه علمی ایشان را بیان کرده و ذکر کرده که شکی نیست که علمای
اهل سنت نیز معتقد هستند که آن حضرت علیه‌السّلام از نظر علمی در
زمان خود، شهره عالم بوده است. نویسنده، رابطه
امام باقر علیه‌السّلام با گروه‌های مختلف مانند یهودیان،
زیدیه،
شعیان و... را نیز مورد بررسی قرار داده است.
مؤلف، پس از بیان مشخصات فردی
امام صادق علیه‌السّلام به ذکر شخصیت فقهی و اخلاقی آن حضرت پرداخته و در این زمینه نقل کرده که حضرت دارای نبوغ علمی خاصی در میان همه افراد بوده است. یکی از مطالبی که در مورد امام صادق علیه‌السّلام ذکر شده، برخورد عالمانه و حکمیانه وی با غلات است. نویسنده، در این باب احادیث فراوانی را از حضرت بیان نموده و شرح داده است.
زمان وفات حضرت در سال ۱۴۸ هجری و علت
شهادت حضرت، مسموم شدن به دست منصور بوده است.
جلد دوم، زندگی نامه
امام هفتم تا
دوازدهم را در خود جای داده است. یکی از مطالب مهمی که در زندگی
امام کاظم علیه‌السّلام مورد بررسی قرار گرفته، مشکل بزرگ آن حضرت بعد از شهادت امام صادق علیه‌السّلام بوده و آن اختلافی که بین شعیان در مورد امامت رخ داده است. برخی در امامت حضرت شک نمودند مثلا در آن زمان گروهی به اسماعیل فرزند امام صادق علیه‌السّلام گرویدند.
حدیث بسیاری مشهور از
امام رضا علیه‌السّلام در ابتدای زندگانی وی بیان شده و آن روایت این است: «کلمة لا اله الا الله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی. ثم قال الرضا بشروطها و انا من شروطها».
از جمله نکته بسیار مهمی که در
حیات سیاسی و فکری آن امام وجود دارد، ولایت عهدی امام می‌باشد. این مساله دارای ابعاد مختلف سیاسی و اجتماعی بوده که مؤلف به صورت کامل آن را شرح و توضیح داده است.
نویسنده، حیات سیاسی و علمی و فکری دو امام بزرگوار،
امام جواد علیه‌السّلام و
امام هادی علیه‌السّلام را به صورت مختصرتری ذکر نموده است. عناوین برخی از مطالبی که وی بیان نموده بدین ترتیب است: مشخصات فردی آن دو حضرت؛ امامت امام جواد علیه‌السّلام ؛ حیات کوتاه امام جواد علیه‌السّلام ؛ مناظرات علمی آن حضرت؛ اصحاب و یاران ایشان؛ رابطه شیعیان
ایران با امام؛ امامت امام هادی علیه‌السّلام ؛ سیاست
متوکل در مقابل امام ایشان؛ اقامت در
سامراء؛ اوضاع
شیعه در عهد متوکل؛ اصالت
قرآن در فکر امام هادی علیه‌السّلام .
امام حسن عکسری علیه‌السّلام بعد از شهادت پدر برگوارش، در ۲۵۴ ق به
امامت رسید. ایشان مدتی را در حبس بوده، ولی در این زمان هم ارتباط با شیعیان را حفط می‌نموده است. از جمله کارهای بزرگی که آن حضرت انجام داده است، مهیا نمودن شیعیان برای پذیرش ظهور حضرت بوده است.
آخرین مطلب مؤلف، در مورد
امام مهدی علیه‌السّلام می‌باشد. مؤلف، ولادت و کیفیت ولادت، امامت و غیبت حضرت را توضیح داده است.
معرفت شیعه به ولادت حضرت، اختلاف مذهبیون بعد از شهادت امام عسکری علیه‌السّلام ، تمهید
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و ائمه علیه‌السّلام برای آمادگی غیبت حضرت، امام و
نواب اربعه و وجوب عدم ذکر حضرت، از دیگر مطالبی است که مؤلف بیان نموده است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
