• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احکام و شرایط امان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



این نوشتار در مورد احکام و شرایط عقد امان در ازمنه و اماکن مختلف می‌باشد.



اصل و قاعده اوّلیه در امان جواز و اباحه است که آیه «واِن اَحَدٌ مِنَ المُشرِکینَ استَجارَکَ فَاَجِرهُ حَتّی یَسمَعَ کَلمَ اللّه» بر آن دلالت دارد اما به مقتضای شرایط و مصالح حکم تکلیفی آن تفاوت می‌کند به این بیان که گاه این عمل واجب می‌گردد و آن اختصاص به مواردی دارد که ترک امان مفسده‌ای برای مسلمانان در پی داشته باشد یا کافر محارب درصدد تحقیق باشد و بخواهد پیام اسلام را بشنود و گاه حرام می‌گردد مانند موردی که امان دادن کافر ضرری برای مسلمانان در پی داشته باشد و گاه نیز مستحب یا مکروه است.
[۴] الموسوعة الفقهیه، ج۵، ص۱۰۱.



در عقد امان شرائطی معتبر است که برخی مربوط به امان دهنده و برخی مربوط به امان داده شده است امان دهنده به اتفاق سه شرط معتبر است: اسلام، اختیار و عقل
[۵] الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۶۵.
، بنابراین، امان دادن کافر معتصم ( ذمّی، معاهد و...) به کافران دیگر صحیح نیست، مگر آن‌که از طرف مسلمان وکیل باشد و امان از سوی مسلمان از هر فرقه‌ای که باشد صحیح است
[۷] الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۸۶ - ۵۸۸۷.
؛ به نظر اغلب فقیهان اَمان دادن حرّ و مملوک، کودک بالغ مشروع است. بنابر اتفاق فقها، امان دادن زن مشروع است و ماجرای امّ‌هانی که در فتح مکه به کافری پناه داد و مورد تأیید پیامبر قرار گرفت، گواه صدق این مدعاست.
[۱۰] السنن الکبری، ج۱۳، ص۳۹۲ - ۳۹۳.
همچنین زینب دختر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به شوهر مشرک خود ابوالعاص پناه داد و پیامبر آن را پذیرفت.
[۱۱] السنن الکبری، ج۱۳، ص۳۹۴.
بر پایه روایات، کودک اگر طاقت جنگ دارد امانش نسبت به کافر پذیرفته است، زیرا او نیز از جنگجویان به شمار می‌آید و می‌تواند داخل در گروه حمایت کنندگان باشد
[۱۲] تفسیر قرطبی، ج۸، ص۵۰.



شروطی نیز در کافری که به او امان داده می‌شود معتبر است، از جمله این‌که مفسده‌ای برای مسلمانان بر امان مترتب نباشد ، بلکه برخی وجود مصلحت را شرط کرده‌اند
[۱۴] الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۷۵.
، بنابراین اگر امان منجر به جاسوسی کافر شود، مشروع نخواهد بود. گروهی از فقها در تحقق امان، استیمان و درخواست کافر را شرط دانسته‌اند ؛ ولی برخی مانند صاحب جواهر در مشروعیت آن، درخواست کافر را لازم نمی‌دانند و در کافر مستأمن فرقی میان حرّ و عبد، بالغ و غیر بالغ، و زن و مرد نیست.
[۱۸] کشف الغطاء، ج۴، ص۳۴۴.



۱. توبه/سوره۹، آیه۶.    
۲. المبسوط، ج۲، ص۱۴.    
۳. المهذب، ج۱، ص۳۰۵.    
۴. الموسوعة الفقهیه، ج۵، ص۱۰۱.
۵. الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۶۵.
۶. الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۶.    
۷. الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۸۶ - ۵۸۸۷.
۸. سلسلة‌الینابیع، ج۳۱، ص۸۳.    
۹. «المبسوط»، ج۲، ص۱۴.    
۱۰. السنن الکبری، ج۱۳، ص۳۹۲ - ۳۹۳.
۱۱. السنن الکبری، ج۱۳، ص۳۹۴.
۱۲. تفسیر قرطبی، ج۸، ص۵۰.
۱۳. الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۷.    
۱۴. الفقه الاسلامی، ج۸، ص۵۸۷۵.
۱۵. الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۷.    
۱۶. الروضة البهیه، ج۲، ص۳۹۶.    
۱۷. جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۶۶.    
۱۸. کشف الغطاء، ج۴، ص۳۴۴.



دائرةالمعارف قرآن کریم برگرفته از مقاله امان.    




جعبه ابزار