• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن عبدالجلیل تدمیری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تُدْمیری، ابوالعباس احمد بن عبدالجلیل (د ۵۵۵ق/ ۱۱۶۰م)، ادیب بود.


اصلش از تدمیر اندلس بود و در المریه نشو و نما یافت و نزد بزرگانی همچون ابوعلی صدفی، ابومحمد ابن عطیه و ابومحمد زهری دانش آموخت.
[۱] ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۹۳، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
[۲] سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
[۳] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۴] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
تدمیری در لغت، نحو و ادب دستی توانا داشت و شعر نیز می‌سرود
[۵] ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۹۳، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
[۶] سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
[۷] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۸] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
[۹] محمد ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۵۶، حوادث و وفیات، به کوشش عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
و بزرگان لغت‌گاه به نظرات او استناد کرده‌اند.
[۱۰] تاج‌العروس، ذیل جبر.


وی زمانی که به مراکش سفر کرده بود، سمت استادی فرزندان سلطان مراکش را برعهده گرفت.
[۱۱] سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.
[۱۲] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۱۳] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.


مدتی نیز در بجایه مسکن گرفت و در آن‌جا برای محمد بن علی بن حمدون وزیر خاندان بنی ناصر صنهاجی کتابی با نام ‌نظم‌القرطین و ضم اشعار السقطین تدوین نمود که در آن اشعار کتاب الکامل مبرد و النوادر ابوعلی قالی را جمع‌آوری کرده است.
[۱۴] سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
[۱۵] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۱۶] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
تدمیری همچنین شرحی بر کتاب الجمل زجاجی دارد که شفاءالصدور نامیده شده است. وی این کتاب را که به قول ابن‌ابار و مراکشی پرمحتوا و گرانقدر بوده است، مختصر کرد و المختزل نامید.
[۱۷] سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
[۱۸] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۱۹] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
[۲۰] حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۶۰۴.
[۲۱] زرکلی، اعلام، ج۱، ص۱۴۳.


۱. التصریح لشرح غریب الفصیح، که شرحی بر کتاب الفصیح ثعلب‌کوفی است.
[۲۲] زرکلی، اعلام، ج۱، ص۱۴۳.

۲. التوطئه، در علم نحو.
۳. شرح کتاب شواهد الغریب عزیزی.
۴. الفوائد و الفرائد.
[۲۳] سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
[۲۴] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۲۵] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.


تدمیری در نبرد ۵۵۵ق که طی آن عبدالمؤمن بن علی از سلاطین موحدون (حک‌ ۵۲۴- ۵۵۸ق/۱۱۶۳-۱۱۳۰م) مهدیه را از دست نُرمان‌ها پس گرفت، حضور داشت و بعد از بازگشت از آن‌جا در فاس درگذشت.
[۲۶] سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
[۲۷] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۲۸] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.


(۱) ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
(۲) ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، رباط، ۱۹۷۳م.
(۳) تاج‌العروس.
(۴) حاجی‌خلیفه، کشف الظنون.
(۵) محمد ذهبی، تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات، به کوشش عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
(۶) زرکلی، اعلام.
(۷) سیوطی، بغیة الوعاه، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.
(۸) عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.

۱. ↑ ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۹۳، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
۲. ↑ سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۳. ↑ ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۴. ↑ عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۵. ↑ ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۹۳، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
۶. ↑ سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۷. ↑ ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۸. ↑ عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۹. ↑ محمد ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۵۶، حوادث و وفیات، به کوشش عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۱۰. ↑ تاج‌العروس، ذیل جبر.
۱۱. ↑ سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.
۱۲. ↑ ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۱۳. ↑ عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۱۴. ↑ سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۱۵. ↑ ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۱۶. ↑ عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۱۷. ↑ سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۱۸. ↑ ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۱۹. ↑ عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۲۰. ↑ حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۶۰۴.
۲۱. ↑ زرکلی، اعلام، ج۱، ص۱۴۳.
۲۲. ↑ زرکلی، اعلام، ج۱، ص۱۴۳.
۲۳. ↑ سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۲۴. ↑ ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۲۵. ↑ عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۲۶. ↑ سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۲۷. ↑ ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۲۸. ↑ عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تدمیری»، ج۱۴، ص۲۷.    


رده‌های این صفحه : ادیبان | تراجم
جعبه ابزار