• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوهیثم خالد بن خداش مهلبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوهیثم خالد بن خداش بن عجلان مهلبی ازدی بصری (م۲۲۳ هـ)، از مورخان و محدثان حنبلی‌مذهب در قرن سوم هجری قمری بود.


ابوهیثم خالد بن خداش بن عجلان مهلبی ازدی بصری، از موالیان آل‌مهلب بن ابی‌صفره ازدی و اهل بصره است که ساکن بغداد شد
[۱] بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۳، ص۱۴۶.    
[۲] سمعانی، عبدالکریم، الانساب، ج۱۲، ص۵۰۳.    
و از محدثانی چون مالک بن انس، حماد بن زید
[۳] ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۲۵.    
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۱۴۶.    
[۵] ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۳۲۷.    
و ابی‌عوانه روایت نقل می‌کند
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۴۸۸.    
و کسانی چون احمد بن حنبل، احمد بن ابراهیم دورقی و عباس دوری از وی روایت کرده‌اند.
[۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۳۰۱.    
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۶۲۹.    

ابن‌ابی‌یعلی وی را در زمره محدثان حنبلی و صدوق به شمار آورده است.
[۹] ابن‌ابی‌یعلی، محمد بن محمد، طبقات الحنابله، ج۱، ص۱۵۳.    
[۱۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۱۶۸.    
برخی چون محمد بن سعد او را ثقه، و گروهی دیگر چون ابن‌مدینی وی را ضعیف به حساب آورده‌اند.
[۱۱] صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۰۰.    

او از معاصران بشر بن حارث است که حدود شصت سال با وی دوست بود. چنان‌که از آثار مهلبی برمی‌آید، او علاوه بر آشنایی با حدیث
[۱۲] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۸، ص۴۷ - ۴۹.    
به تاریخ آگاهی داشت و از مورخان نیز به حساب آمده است.

کتاب‌های الازارقه و حروب المهلب و اخبار آل المهلب از آثار خالد بن خداش است.
[۱۳] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۳۸.    
[۱۴] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۹۶.    


خالد بن خداش در جمادی الثانی سال ۲۲۳ درگذشت.
[۱۵] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۳۲.    
[۱۶] ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۲۵.    
[۱۷] ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۰۵.    
[۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۰۴.    
ابن‌سعد وفات او را سال ۲۲۴ هـ نوشته است.
[۱۹] ابن‌سعد بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۴۷.    
[۲۰] عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۸۷.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۲۱] سهمی، حمزة بن یوسف، تاریخ جرجان، ص۵۰ - ۵۲.    
[۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۴۸۸.    


۱. ↑ بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۳، ص۱۴۶.    
۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم، الانساب، ج۱۲، ص۵۰۳.    
۳. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۲۵.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۱۴۶.    
۵. ↑ ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۳۲۷.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۴۸۸.    
۷. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۳۰۱.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۶۲۹.    
۹. ↑ ابن‌ابی‌یعلی، محمد بن محمد، طبقات الحنابله، ج۱، ص۱۵۳.    
۱۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۱۶۸.    
۱۱. ↑ صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۰۰.    
۱۲. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۸، ص۴۷ - ۴۹.    
۱۳. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۳۸.    
۱۴. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۹۶.    
۱۵. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۳۲.    
۱۶. ↑ ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۲۵.    
۱۷. ↑ ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۰۵.    
۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۰۴.    
۱۹. ↑ ابن‌سعد بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۴۷.    
۲۰. ↑ عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۸۷.    
۲۱. ↑ سهمی، حمزة بن یوسف، تاریخ جرجان، ص۵۰ - ۵۲.    
۲۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۴۸۸.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۱۲، برگرفته از مقاله «ابوهیثم خالد بن خداش مهلبی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 223 (قمری) | درگذشتگان سال 224 (قمری) | راویان صاحب کتاب | محدثان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | مورخان اهل‌سنت قرن 3 (قمری)
جعبه ابزار