• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوالفضل احمد بن سلیمان کاتب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوالفضل احمد بن سلیمان کاتب (حدود ۲۲۵-۲۸۵ هـ)، از شاعران قرن سوم هجری قمری بوده و مسئولیت جمع‌آوری مالیات و خراج در دربار خلفای عباسی داشته است.


ابوالفضل احمد بن سلیمان بن وهب بن سعید کاتب، از خاندان پرآوازه و مشهور آل وهب در بغداد بود.
[۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۲۶۹.    
به گفته مرزبانی، بنو وهب از نصارای ساکن حضر سابور، از شهرهای مجاور تکریت در عراق بوده و بسیاری از افراد این خاندان در دستگاه دولت اموی و عباسی به کتابت اشتغال داشتند.
[۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۸۵.    

ابوالفضل شاعری توانا بود و به نظم و نثر شعر می‌سرود. پدرش سلیمان وزیر بود و برادرانش عبیدالله و قاسم نیز از وزیران معتضد (خلافت ۲۷۹-۲۸۹ هـ) و مکتفی (خلافت ۲۸۹-۲۹۵ هـ) عباسی بودند.
احمد همانند نیاکان خود در دربار خلفا خدمت می‌کرد و دیرزمانی به اداره برخی از امور حکومتی از جمله مسئولیت جمع‌آوری مالیات و خراج اشتغال داشت و از برخی بزه‌کاری‌ها به دور نبود، چنان که بر سر سفره شراب حاضر می‌شد.
[۳] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۲۶۹.    


تاریخ ولادت ابوالفضل به درستی روشن نیست. صفدی می‌نویسد که احمد به هنگام مرگ شصت سال و‌ اندی عمر داشت،
[۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۲۴۹.    
پس می‌توان پنداشت ولادت وی در حدود ۲۲۵ هـ بوده است.

احمد کاتب دارای دیوان رسائل و دیوان شعر بوده
[۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۲۴۹.    
که ابن‌ندیم مجموع آن را پنجاه برگ دانسته است.
[۶] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۰۳.    


احمد کاتب به سال ۲۸۵ هـ از دنیا رفت.
[۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۲۶۹.    
[۸] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۱۳۲.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۹] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۲۳۹.    
[۱۰] مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۴۳۵.    
[۱۱] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۹، ص۵۴۴.    
[۱۲] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۲۲۴.
[۱۳] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۱۰۱۵.


۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۲۶۹.    
۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۸۵.    
۳. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۲۶۹.    
۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۲۴۹.    
۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۲۴۹.    
۶. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۰۳.    
۷. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۲۶۹.    
۸. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۱۳۲.    
۹. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۲۳۹.    
۱۰. ↑ مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۴۳۵.    
۱۱. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۹، ص۵۴۴.    
۱۲. ↑ سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۲۲۴.
۱۳. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۱۰۱۵.


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۵۰، برگرفته از مقاله «ابوالفضل احمد بن سلیمان کاتب».



رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 285 (قمری) | زادگان سال 225 (قمری) | شاعران قرن سوم | کارگزاران خلفای عباسی
جعبه ابزار