• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابدال (تجوید)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابدال، از اصطلاحات بکار رفته در علم تجوید بوده و به معنای بدل‌کردن تاء تانیث به «هاء» و کلمات منصوب به الف است.



ابدال، به کسر همزه به معنای عوض‌کردن است، و در اصطلاح علم تجوید، بدل‌کردن تاء تانیث به «هاء» و کلمات منصوب به الف است.
تاء تانیث مانند: صلوة ـ زکوة ـ فاکهه ـ مره ـ حمره که در حال وقف به جای تاء (ة) هاء (ه) تلفظ می‌شود مثلا صلوة می‌شود صلوه.
البته در کلمات: توریة و تقیة و امثال آن بعضی با ابدال و برخی بدون ابدال می‌خوانند.
و نیز کلماتی که در رسم‌الخط قرآن با تاء مبسوطه (یعنی کشیده) نوشته شده‌اند به همان تاء وقف می‌گردند. مانند: جنات ـ البینات ـ بالآیات ـ ثمرات ـ سنت. مثلا جنات می‌شود جنات.
و کلمات منصوب مثل: رحیما ـ شکورا ـ ماء ـ مسمی ـ بیاتا به هنگام وقف، تنوین به الف بدل می‌گردد رحیما می‌شود رحیما. . ابدال یکی از اقسام وقف است.
[۴] بیگلری، حسن، سر البیان فی علوم القرآن، ص۲۲۶.
[۵] پور فرزیب مولایی، ابراهیم، تجویدجامع، ص۱۰۴.
[۷] موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۱۱۵.
[۸] قاموس القرآن الکریم (المدخل)، جمعی از محققان، ج۲، ص۲۳۱۸.



مانند آیه: «فانفلق فکان کل فرق کالطود العظیم؛ آن گاه دریا بشکافت و هر پاره اى از آن هم چون کوهى بزرگ بود». در این آیه لام در " انفلق " به جاى " را " آمده است " انفلق " یعنى " انفرق " به دلیل ذیل آیه که فرمود: " کل فرق "؛ زیرا عرب فلق و فرق را به یک معنا استعمال مى کند، مانند: فلق الصبح و فرقه.
و مانند آیه: «فجاسوا خلال الدیار؛ اندرون خانه ها را جست و جو مى کردند». در این آیه " فجاسوا " به جاى " فحاسوا " به کار رفته و جیم به جاى حاء آمده است .
[۱۳] جر، خلیل، فرهنگ لاروس، ج۱، ص۱۸.



علم تجوید؛ قرائت؛ اختلاف قرائات در ابدال.


۱. بقره/سوره۲، آیه۳.    
۲. نساء/سوره۴، آیه۵۷.    
۳. احزاب/سوره۳۳، آیه۲۴.    
۴. بیگلری، حسن، سر البیان فی علوم القرآن، ص۲۲۶.
۵. پور فرزیب مولایی، ابراهیم، تجویدجامع، ص۱۰۴.
۶. سیوطی، عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۰۶.    
۷. موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۱۱۵.
۸. قاموس القرآن الکریم (المدخل)، جمعی از محققان، ج۲، ص۲۳۱۸.
۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۶۳.    
۱۰. اسراء/سوره۱۷، آیه۵.    
۱۱. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، (باحاشیه)، ج۳، ص۳۸۸.    
۱۲. سیوطی، عبدالرحمان، الاتقان فی علوم القرآن، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، ج۳، ص۳۰۳.    
۱۳. جر، خلیل، فرهنگ لاروس، ج۱، ص۱۸.



سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «قرائات از دیدگاه روایات»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۲/۴.    
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «وقف اِبدال».    




جعبه ابزار