• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات صفت عین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات نشان دهنده نظارت و مراقبت خداوند را آیات صفت عین گویند.



۱. چشم (عضو بدن)؛ مانند آیات: ۴۵ سوره مائده، ۱۳ سوره آل عمران، ۸۳ سوره مائده، ۱۷۹ سوره اعراف و….
۲. چشمه (چشمه آب گوارا)، چشمه آب داغ و جوشان و چشمه مس مذاب؛ مانند آیات: ۶۰ سوره بقره، ۵ سوره غاشیه، ۱۲ سوره سبا و….
۳. کنایه از نظارت و مراقبت؛ مانند: آیه ۳۷ سوره هود.


واژه "عین" ۶۵ بار در قرآن به کار رفته که در چند آیه "عین" به خداوند سبحان نسبت داده شده است؛ این بخش از آیات را "آیات صفت عین" می‌گویند.

۲.۱ - آیات صفت عین

۱. آیه ۳۷ سوره هود : (واصنع الفلک باعیننا ووحینا)؛ "و زیر نظر ما و (به) وحی ما کشتی را بساز ".
۲- آیه ۲۷ مؤمنون: (فاوحینا الیه ان اصنع الفلک باعیننا ووحینا)؛ "پس به او وحی کردیم که زیر نظر ما و (به) وحی ما کشتی را بساز".
۳. آیه ۴۸ سوره طور: (واصبر لحکم ربک فانک باعیننا)؛ " و در برابر دستور پروردگارت شکیبایی پیشه کن که تو خود در حمایت مایی".
۴. آیه ۱۴ سوره قمر : (تجری باعیننا جزاء لمن کان کفر)؛ "(کشتی) زیر نظر ما روان بود (این) پاداش کسی بود که مورد انکار واقع شده بود".
۵. آیه ۳۹ سوره طه : (والقیت علیک محبة منی ولتصنع علی عینی)؛ " و مهری از خودم بر تو افکندم تا زیر نظر من پرورش یابی".


افزون بر این آیات که صفت "عین" را به خداوند نسبت داده، آیاتی هم "بصر" و "نظر" را به خداوند نسبت داده‌اند؛ مانند آیات: ۷۷ سوره آل عمران و ۲۲ و ۲۳ سوره قیامت.


برخی از فرق اسلامی همانند مجسمه با جمود بر ظواهر این آیات، به جسمیت خداوند قائل شده، معتقدند خداوند، چشم دارد، قابل رؤیت است، در قیامت مجسم می‌شود و بندگان او را می‌بینند.


ولی به اعتقاد اکثر علمای اسلامی رؤیت خداوند محال است؛ زیرا لازمه رؤیت هر شیء، جسم بودن و مکان، اجزا و جهت داشتن است، که هیچ یک در خداوند سبحان راه ندارد و امکان پذیر نیست.


همچنین مفاد آیات متعددی از قرآن، نفی رؤیت و جسمیت است؛ مانند: (لا تدرکه الابصار...) و (... لیس کمثله شیء...) .


در نتیجه، منظور از آیات صفت عین، "دیدگان ظاهری" نیست؛ بلکه مراد از آن، حفظ، مراقبت و نظارت است.
[۲۴] سبحانی، جعفر، منشور جاوید قرآن، ج۳، ص۳۵۷.
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، روش تازه‌ای در تفسیر موضوعی قرآن، ج۴، ص۲۲۱-۲۵۴.



۱. مائده/سوره۵، آیه۴۵.    
۲. آل عمران/سوره۳، آیه۱۳.    
۳. مائده/سوره۵، آیه۸۳.    
۴. اعراف/سوره۷، آیه۱۷۹.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۶۰.    
۶. غاشیه/سوره۸۸، آیه۵.    
۷. سبا/سوره۳۴، آیه۱۲.    
۸. هود/سوره۱۱، آیه۳۷.    
۹. هود/سوره۱۱، آیه۳۷.    
۱۰. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۲۷.    
۱۱. طور/سوره۵۲، آیه۴۸.    
۱۲. قمر/سوره۵۴، آیه۱۴.    
۱۳. طه/سوره۲۰، آیه۳۹.    
۱۴. آل عمران/سوره۳، آیه۷۷.    
۱۵. قیامة/سوره۷۵، آیه۲۲.    
۱۶. قیامت/سوره۷۵، آیه۲۳.    
۱۷. انعام/سوره۶، آیه۱۰۳.    
۱۸. شوری/سوره۴۲، آیه۱۱.    
۱۹. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۸۷.    
۲۰. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۸۴.    
۲۱. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۹-۲۰.    
۲۲. معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۴۹.    
۲۳. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۸، ص۲۸۰-۲۸۵.    
۲۴. سبحانی، جعفر، منشور جاوید قرآن، ج۳، ص۳۵۷.
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، روش تازه‌ای در تفسیر موضوعی قرآن، ج۴، ص۲۲۱-۲۵۴.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیات صفت عین».    




جعبه ابزار