• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صدّ (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صَدّ (به فتح صاد و تشدید دال) و صُدود (به ضم صاد)، از مفردات نهج البلاغه گاهی به معنای اعراض و گاهی به معنای منع و برگرداندن است که حضرت علی (علیه‌السلام) درباره در مقام موعظه از این واژه استفاده نموده است.



صَدّ گاهی به معنای اعراض و گاهی به معنای منع و برگرداندن آمده است.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده است: ««اِنَّ اَخْوَفَ مَا اَخَافُ عَلَیْکُمُ اثْنَانِ: اتِّبَاعُ الْهَوَی، وَطُولُ الاَْمَلِ؛ فَاَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَی فَیَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ، وَاَمَّا طُولُ الاَْمَلِ فَیُنْسِی الاْخِرَةَ»» (بر شما از همه چیز بیشتر از دو چیز می‌ترسم: پیروی از هوای نفس و آرزوی دراز، پیروی از هوای نفس از حق مانع می‌شود و آرزوی دراز آخرت را از یاد می‌برد.)
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف دنیا فرموده است: ««اَلاَ وَهِیَ... وَالْجَحُودُ الْکَنُودُ، وَالْعَنُودُ الصَّدُودُ، وَالْحَیُودُ الْمَیُودُ»» (بدانید دنیا... بسیار انکار‌کننده و ناسپاس و اعراض‌کننده و بسیار برگردنده و متغیّر است.) صُدُود به ضمّ اوّل نیز به معنای صدّ است. «صَدُود» به فتح اوّل به معنای بسیار مانع شونده و اعراض کننده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف جهنم فرموده است: ««وَشَرَابُهَا صَدِيدٌ»» (و آشاميدنى آن آب جوشان مى‌باشد.) صدید: چرک.


این واژه شش بار در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:
««وَعِنْدَ صُدُودِهِ عَلَى اللَّطَفِ»» (و دوريش، لطف و نزديكى)


۱. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۳، ص۸۳.    
۲. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۷، ص۸۰.    
۳. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۳۰.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۰۳، خطبه ۴۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۸۸، خطبه ۴۲.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۸۳، خطبه ۴۲.    
۷. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۴۶، خطبه ۱۹۱.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۵، خطبه ۱۹۱.    
۹. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ص۱۵۹، خطبه ۱۸۶.    
۱۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۱۶.    
۱۱. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۳، ص۸۳.    
۱۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۷، ص۸۰.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۷۴، خطبه ۱۱۹.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۷، خطبه ۱۲۰.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۳۲، خطبه ۱۱۸.    
۱۶. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۸۸.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۳، خطبه ۱۲۰.    
۱۸. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۳، ص۸۴.    
۱۹. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۵۰، نامه ۳۱.    
۲۰. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۶۰، نامه ۳۱.    
۲۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۳، نامه ۳۱.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۱۰۴.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۲۹، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صدد»، ج۲، ص۶۳۰.    






جعبه ابزار